Filmy dziecko, obóz koncentracyjny, druga wojna światowa

Krótki metraż Janusza Morgensterna (Jowita, Trzeba zabić tę miłość) dotyka rzadko podejmowanego i tabuizowanego wątku z czasów II wojny światowej – zagłady żydowskich dzieci. Trudny do przepracowania temat nie znalazł szerokiej reprezentacji w polskiej kulturze ze względu na swój drażliwy charakter. Reżyser bezbłędnie jednak wyczuł, że do opowiadania o tragedii niczego nieświadomych bohaterów potrzeba minimalistycznych środków i zredukowania roli dialogów. Morgenstern postawił więc na pierwotny język kina – język obrazów, spojrzeń, zmieniających się punktów widzeń i przejrzystego montażu. Tym samym najbardziej wyróżnił w Ambulansie perspektywę najmłodszych, oczekujących na wielkim placu aż hitlerowski oficer zadecyduje o ich losie. Pozbawione sprawczości i prawa głosu dzieci nie tracą radości życia i chęci do zabawy, jakby na przekór straszliwym okolicznościom, w które wrzuciła je Historia. Smutek i lęk malują się za to na twarzy ich opiekuna przypominającego nieco postać Janusza Korczaka. Grozę i tragizm ekranowych wydarzeń podbija jeszcze muzyka Krzysztofa Komedy – wyjątkowo stonowana i melancholijna.

II wojna światowa, hitlerowski obóz koncentracyjny w Łodzi. Tutaj trafia jedenastoletni Tadek Raniecki. Tak jak inne dzieci w obozie Tadek traktowany jest przez hitlerowców jak dorosły. Na porządku dziennym jest bicie, zmuszanie do katorżniczej pracy. Jednym z takich oprawców jest strażnik Augustyn, który Tadka traktuje ulgowo, gdyż zamierza go usynowić. Czy mu się uda?

Po przeprowadzce rodziny z Berlina do Polski młody chłopak zaprzyjaźnia się ze swoim rówieśnikiem zza płotu, nie wiedząc, że ten jest żydowskim więźniem.

Józef (Polívka) oraz jego żona, Maria (Šišková), wiodą swój żywot pod reżimem Nazistów, podczas gdy ich żydowski sąsiad (Kassai) pojawia się w mieście po ucieczce z obozu. Para niechętnie zgadza się ukrywać młodego człowieka w małym ciasnym pokoju, niewygodna umowa pomiędzy nimi trwa przez kilka lat, cała trójka uczy się żyć w codziennym strachu przed odkryciem i skazaniem.

Czy można bezpowrotnie zapomnieć o tragicznych przeżyciach wojennych? Wiele lat po zakończeniu wojny młody Amerykanin szuka prawdy o obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Rozmawia na ten temat z przypadkowo spotkanym kierowcą, który – jak się okaże – był więźniem Oświęcimia. Potworne wspomnienia z obozu wracają jak żywe…

Film składa się z trzech opowieści ukazujących wojnę oczami dzieci. W pierwszej kilkuletni chłopiec, który zgubił się w czasie ucieczki z rodziną z bombardowanej Warszawy. Malcem zaopiekował się samotnie wędrujący żołnierz z rozbitego pułku. Drugie opowiadanie to losy trzech braci, których ojciec został aresztowany i wywieziony do obozu. Chłopcy pozostawieni sami sobie muszą przetrwać czas okupacji. Część trzecia to historia żydowskiej dziewczynki, której rodzina zostaje zamordowana przez Niemców...

Fabularna rekonstrukcja jednego z najgłośniejszych wydarzeń z okresu II wojny światowej - zbrojnego buntu i masowej ucieczki więźniów obozu koncentracyjnego w Sobiborze, Żydów i ludzi pochodzenia Żydowskiego, zwiezionych tu z kilku krajów europejskich.