Pressboki

Casting do lektora

Od samego początku twórca powieści, Schlink wyobrażał sobie Kate Winslet w kluczowej dla filmu roli Hanny Schmitz, trzydziestosześcioletniej konduktorki tramwaju, którą łączy nielegalny romans z nastolatkiem i która okazuje się następnie byłą strażniczką obozu koncentracyjnego, skrywającą ponadto jeszcze inny okropny sekret. "Kate Winslet była zawsze na pierwszym miejscu przy wyborze obsady", mówi Schlink. "Jest zmysłową i mocno stojącą na ziemi kobietą, dokładnie jak Hanna".

Niestety, w tym czasie Winslet miała zaledwie 27 lat i czuła się o wiele za młoda, by sprostać tej roli. Szczęśliwie dla niej produkcja się opóźniła. Kiedy Daldry zwrócił się do niej na początku 2007 roku, zdążyła wystarczająco dojrzeć do przyjęcia tej trudnej roli, w której grana przez nią postać występuje zarówno jako silna, emanująca seksualnością kobieta po trzydziestce, jak i zszargana matrona mocno po sześćdziesiątce.

Praca z Daldrym była ożywcza dla Winslet, która opisuje, że ich relacje układały się, jakby "niemalże byli z tego samego plemienia". Aktorka dodaje: "On ma niepowstrzymaną energię i głębokie zamiłowanie do opowieści. Choć posiada klarowny pomysł na to, jak chce, żeby ta historia była opowiedziana, jest jednak bardzo szczęśliwy, jeśli inni dzielą się z nim swoimi pomysłami i mówią wprost, co ich zdaniem, byłoby najlepsze dla danej sceny."

Do roli Michaela Berga, młodzieńca, którego życie zmienił na zawsze romans z Hanną, Daldry wybrał dwie osoby - początkującego aktora Davida Krossa oraz weterana Ralpha Fiennesa. Było to konieczne, by sprostać wymaganiom scenariusza, ukazującego dramatyczną historię postaci w ciągu trzydziestu lat.

Lektor to trzeci film w karierze niemieckiego aktora Krossa oraz jego pierwszą w życiu rolę angielskojęzyczną; język doskonalił podczas kręcenia filmu. Daldry był zdecydowany znaleźć do roli Michaela młodego Niemca i przesłuchiwał Krossa kilkakrotnie, by upewnić się, że dokonał właściwego wyboru.

Kross pracował nawet po siedem godzin dziennie z trenerem językowym Williamem Conacherem, nie tylko po to, by nauczyć się dialogów granej przez siebie postaci, ale także by czytać Horacego po łacinie, czy Safonę po grecku, bo taką literaturę grana przez niego postać czyta kochance.

Ponieważ cała opowieść polega na przedstawieniu seksualnego związku między Hanną i Michaelem, cały kalendarz zdjęciowy był ułożony w ten sposób, by Kross – który miał 15 lat, kiedy po raz pierwszy został zaangażowany do obsady – ukończył lat 18, zanim dojdzie do kręcenia jakichkolwiek scen łóżkowych.

Niewspółmierność wieku między Hanną, kobietą w średnim wieku, a młodziutkim Michaelem stanowiła jeden z najbardziej kontrowersyjnych aspektów powieści – a jednak bez tego ta historia nie miałaby sensu. "Hanna i Michael mają odpowiednio 36 i 15 lat, tak więc naprawdę należą do dwóch różnych generacji", wyjaśnia Daldry. "Jakakolwiek mniejsza różnica wieku zmieniłaby to."

Ralpha Fiennesa, grającego starszego Michaela Berga, który po wielu latach ciągle próbuje dojść do ładu ze swoim chłopięcym romansem, od początku pociągał w "Lektor" sposób, w jaki w scenariuszu zrównoważone są skomplikowane kwestie emocjonalne. "Dobry scenariusz odznacza się często tym, że wydaje się prosty, ale proste sceny mówią o wielkich sprawach. Piękno tego scenariusza polega na tym, że w zdaniach, które wyglądają na zwykłą rozmowę, kryją się podskórne nurty, pełne innych odcieni i pięter znaczeń" mówi Fiennes.

Drogi trojga aktorów grających główne role krzyżowały się rzadko, ponieważ Kross i Fiennes odtwarzali tę samą postać, ale w różnych okresach jej życia, natomiast Fiennes i Winslet występują razem zaledwie w jednej scenie.

Winslet była zdania, że Kross jest doskonały do roli młodego człowieka, który dorasta na jej oczach. "David jest wyraźnie podobny do Michaela Berga — jest bardzo poważną osobą, niewiarygodnie profesjonalną, a przy tym wrażliwą. Zamierza próbować różnych rzeczy, chce się uczyć i dorastać." Fiennes także chwalił aktora, który gra młodszą wersję jego postaci. "Raczej nie wyglądamy podobnie, ale rozumiem, że możemy mieć podobne cechy jako aktorzy, zapewne dlatego Stephen obsadził nas obu w tej roli", wyjaśnia Fiennes. "On jest bardzo naturalny, inteligentny i świadomy, a jego subtelny humor zdaje się przepływać tuż pod powierzchnią słów."

Krótko o filmie

Siła miłości. Moc wybaczania.

Nowy film twórców Godzin i Angielskiego pacjenta znalazł się w gronie faworytów tegorocznych Oscarów – dostał aż pięć nominacji w najważniejszych kategoriach: Najlepszy Film, Najlepsza Aktorka (Kate Winslet), Najlepszy Reżyser (Stephen Daldry), Najlepszy Scenariusz Adaptowany (David Hare) i Najlepsze Zdjęcia (Chris Menges i Roger Deakins). Kate Winslet za fenomenalną kreację aktorską w tym filmie zdobyła Złoty Glob.

Oparty na bestsellerowej powieści, Lektor, to hipnotyzująca historia pełnej tajemnic miłości, której akcja toczy się w targanych wojną i powojennych Niemczech. Hanna (Winslet) udziela pomocy Michaelowi Bergowi (Kross), który zasłabł na ulicy, wracając ze szkoły. W ten sposób krzyżują się losy młodego wrażliwego ucznia i pięknej, choć starszej od niego kobiety, którą jest zafascynowany od pierwszej chwili. To przypadkowe spotkanie staje się początkiem namiętnego romansu, zakończonego nagłym i tajemniczym zniknięciem kobiety. Mija osiem lat. Michael jest studentem prawa i śledzi procesy nazistowskich zbrodniarzy. W tych właśnie, jakże odmiennych, okolicznościach spotyka ponownie swoją dawną kochankę. Hanna oskarżona jest o popełnienie odrażających zbrodni…

O twórcach filmu

STEPHEN DALDRY / reżyser

Pierwszy pełnometrażowy film Stephena Daldry’ego, "Billy Elliot", zdobył ponad 40 nagród na całym świecie i otrzymał trzy nominacje do Oskara, w tym za reżyserię. Jego drugi film "Godziny" także został nagrodzony wieloma międzynarodowymi nagrodami oraz otrzymał aż dziewięć nominacji do Oskara i jedenaście do BAFTA.

Sceniczna adaptacja "Billy'ego Elliota" przygotowana przez Daldry’ego od dnia premiery cieszy się pochlebnymi recenzjami na Broadway'u, gdzie trafiła po sukcesach w Londynie i Melbourne.

Daldry jest znanym reżyserem teatralnym - reżyserował szereg sztuk dla Royal Court Theatre, w tym między innymi: "A Number" i "Far Away" Caryl Churchill (drugą sztukę także w Albery Theatre i w nowojorskim Theatre Workshop); "Via Dolorosa" Davida Hare (również w Duchess Theatre i na Broadway'u); "Rat in the Skull" Rona Hutchinsona (Royal Court Classic Season); "Body Talk" i "The Kitchen" Arnolda Weskera; "The Editing Process" Meredith Oakes oraz "Search and Destroy" Howarda Kordera.

W Teatrze Narodowym Daldry reżyserował sztukę "An Inspector Calls" (wystawianą także w teatrach na West End, Broadway'u i na całym świecie) oraz "Machinal". Dla Gate Theatre reżyserował "Damned for Despair", "The Fleisser Plays" (wraz z Annie Castledine) oraz "Figaro Gets Divorced."

Daldry reżyserował także wiele spektakli w Sheffield Crucible Theatre, gdzie rozpoczynał swą karierę, oraz na wielu innych na scenach teatralnych: Manchester Library Theatre, Liverpool Playhouse, Stratford East, Oxford Stage oraz na Brighton and Edinburgh Fringe Festival. Daldry był dyrektorem artystycznym Royal Court Theatre w latach 1992–98, a uprzednio w Gate Theatre (1989–92) oraz Metro Theatre Company (1984–86). Wchodzi w skład dyrekcji sławnych londyńskich teatrów Old Vic Theatre oraz Young Vic Theatre, jest też dyrektorem programowym Royal Court Theatre. Za swe dokonania teatralne otrzymał wiele nagród w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych.

DAVID HARE / autor scenariusza

David Hare jest pisarzem oraz reżyserem scenicznym, telewizyjnym i filmowym. W roku 2002 był nominowany do nagrody Akademii w kategorii za najlepszy scenariusz do "Godzin" - filmu, przy którym współpracował ze Stephenem Daldry, za który Nicole Kidman otrzymała Oskara w kategorii dla Najlepszej Aktorki. Hare był także nominowany do nagrody BAFTA i Złotego Globu oraz zdobył nagrodę Gildii Pisarzy Amerykańskich.

Pierwsze spotkanie Davida Hare ze światem filmu i jego pierwsze wcielenie się w rolę scenografa-reżysera to "Wetherby" - zwycięzca Złotego Niedźwiedzia na Berlińskim Festiwalu Filmowym w 1985 roku, obraz ze wspaniałą kreacją Vanessy Redgrave. W jego drugim filmie, "Paryż nocą", zagrała Charlotte Rampling, a w wyprodukowanym w 1989 roku "Bez zachamowań" zobaczyliśmy Blair Brown.

Hare napisał scenariusz do "Skazy" Louisa Malle, filmowej adaptacji bestsellerowej powieści Josephine Hart, w której zagrali Miranda Richardson, Jeremy Irons i Juliette Binoche. Przełożył również na język ekranu własne sztuki sceniczne: "Obfitość" w reżyserii Freda Schepisi z udziałem Meryl Streep; "The Secret Rapture" w reżyserii Howarda Davies oraz "My Zinc Bed" w reżyserii Anthony'ego Page'a, w którym wystąpiła Uma Thurman. W roku 1998 David Hare otrzymał szlachectwo z rąk Jej Wysokości Królowej Elżbiety II w uznaniu jego zasług w dziedzinie sztuki.

BERNARD SCHLINK / autor powieści "Lektor"

Bernhard Schlink urodził się w Niemczech w 1944 roku. Jest autorem międzynarodowego bestselleru "Lektor" (1995), częściowo autobiograficznej powieści o nastolatku, który ma romans z kobietą po trzydziestce. Kobieta pewnego dnia nagle znika, a chłopak spotyka ją ponownie już jako student prawa przysłuchujący się procesom oskarżonych o zbrodnie wojenne.

Powieść "Lektor" została wybrana do Klubu Książki Oprah Winfray. Szybko stała się bestsellerem zarówno w Niemczech, jak i w Stanach Zjednoczonych, który został przetłumaczony na 40 języków. Jest to jedyna, jak dotąd, niemiecka książka, która osiągnęła pierwsze miejsce na liście bestsellerów "New York Times'a" i została wydana w USA w nakładzie ponad dwóch milionów egzemplarzy. W roku 1997 powieść zdobyła włoską nagrodę literacką – Hans Fallada Prize oraz nagrodę Prix Laure Bataillon dla publikacji tłumaczonych na język francuski. Rok 1999 przyniósł książce nagrodę "WELT-Literaturpreis" przyznawaną przez czasopismo "Die Welt".

Schlink jest również autorem zbioru krótkich opowiadań, zatytułowanego "Miłosne ucieczki" (2000), powieści "Powrót do domu" (2008), jak również serii powieści detektywistycznych. Dwie z prac Schlinka doczekały się adaptacji filmowych: "Lektor" i krótkie opowiadanie "The Other Man", na podstawie którego powstał film w reżyserii Richarda Eyre z Antonio Banderasem, Liamem Neesonem, Laurą Linney i Romolą Garai.

Schlink mieszka obecnie w Bonn i Berlinie.

ANTHONY MINGHELLA / producent

Film "Angielski pacjent", do którego Anthony Minghella napisał scenariusz i który reżyserował, zdobył dziewięć Oskarów w 1996 roku, między innymi w kategoriach dla najlepszego filmu oraz za najlepszą reżyserię. W filmie, którego fabuła oparta została na kanwie powieści Michaela Ondaatje, zagrali Ralph Fiennes, Juliette Binoche, Kristin Scott Thomas oraz Willem Dafoe. W sumie został uhonorowany trzydziestoma nagrodami filmowymi, w tym dwoma Złotymi Globami, sześcioma nagrodami BAFTA za reżyserię, nagrodą Gildii Pisarzy za najlepszy scenariusz oraz nagrodą Amerykańskiej Gildii Scenarzystów.

Następnie Minghella zdobył w 1999 roku nagrodę za reżyserię od National Board of Review za film "Utalentowany pan Ripley", oparty na klasycznej powieści kryminalnej Patricii Highsmith; zagrali w nim Matt Damon, Gwyneth Paltrow i Jude Law. W roku 2000 Minghella został okrzyknięty przez amerykańskich właścicieli kin "największym mistrzem show wśród reżyserów" (ShoWest’s Director of the Year).

Kolejny film Minghelli, "Wzgórze nadziei" (2003), w którym zagrali Jude Law i Nicole Kidman jest adaptacją powieści Charlesa Fraziera. Obraz otrzymał siedem nominacji do Oskara, siedem nominacji do Złotego Globu oraz jedenaście nominacji do nagrody BAFTA, a Renée Zellweger za rolę Ruby zdobyła Oskara, Złoty Glob i nagrodę BAFTA dla najlepszej aktorki w roli drugoplanowej.

Pierwszy film przy produkcji którego Minghella wcielił się w rolę autora scenariusza i reżysera to "Głęboko, prawdziwie, do szaleństwa". Zagrali w nim Juliet Stevenson i Alan Rickman, a film otrzymał wiele nagród, w tym nagrodę BAFTA i nagrodę Gildii Pisarzy. Minghella reżyserował także "Szczęściarza", w którym wystąpili Matt Dillon, Mary Louise Parker i William Hurt.

Anthony Minghella urodził się w 1954 roku na Isle of Wight, a jego rodzice byli Włochami. Do roku 1981 studiował dramat na University of Hull; napisał szereg sztuk teatralnych: "Child’s Play", "Whale Music", "A Little Like Drowning", "Two Planks and A Passion", "Made in Bangkok" i "Love Bites". Telewizyjna trylogia Minghelli, "What If It’s Raining?" zdobyła sobie popularność w całej Europie. Stworzył i regularnie wnosił swój wkład w powstawanie kolejnych odcinków telewizyjnego serialu "Inspector Morse" oraz napisał dla Jima Hensona i NBC wszystkie dziewięć krótkich filmów telewizyjnych składających się na serię "The Storryteller", która zdobyła nagrody Emmy i BAFTA, jak również Złoty Medal na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym i Telewizyjnym w Nowym Yorku. Ponadto należy wspomnieć o radiowych sztukach Minghelli: "Hang Up" oraz "Cigarettes and Chocolate."

Uniwersytety w Hull i w Southampton przyznały Minghelli honorowe doktoraty. Jako współwłaściciel Mirage Enterprises, Minghella partnerował Sydney'owi Pollackowi w roku 2000 i pełnił rolę producenta wykonawczego w realizowanych przez przedsiębiorstwo filmach: "Tłumaczka", "Spokojny Amerykanin", "Iris", "Margaret" oraz "Michael Clayton". Był reżyserem i producentem "The No. 1 Ladies’ Detective Agency", który po raz pierwszy został wyemitowany w HBO i BBC w marcu 2008 roku. Minghella był również przewodniczącym Brytyjskiego Instytutu Filmowego.

Minghella zmarł 18 marca 2008 w wieku 54 lat.

SYDNEY POLLACK / producent

Sydney Pollack był reżyserem 20 filmów, które dostały w sumie 46 nominacji do Oskara. Sam Pollack był nominowany trzykrotnie, a nagrodę Akademii za reżyserię otrzymał za "Pożegnanie z Afryką". Film ten zdobył w sumie siedem Oskarów, w tym również dla najlepszego filmu. W 1982 roku Pollack dostał nagrodę Nowojorskich Krytyków Filmowych za "Tootsie". Dwukrotnie nagrodzono go Złotym Globem za reżyserię, a ponadto otrzymał nagrody: Międzynarodowego Towarzystwa Krytyków Filmowych, nagrodę NATO dla reżysera roku, na festiwalach filmowych w Bruskeli, Belgradzie, San Sebastian, Moskwie i Taorminie. W 2000 r. został przedstawiony przez Fundację Praw Artystów do nagrody Johna Hustona przyznawanej przez Gildię Reżyserów Amerykańskich.

Pollack był również wykształconym aktorem i wystąpił w "Mężach i żonach" Woody'ego Allena, "Graczu" Roberta Altmana, "Ze śmiercią jej do twarzy" Roberta Zemeckisa, "Adwokacie" Stevena Zailliana, "Oczach szeroko zamknietych" Stanley'a Kubricka, "Zmianie pasa" Rogera Michella’s, czy "Michaelu Claytonie" Tony'ego Gilroy’a, którego był producentem wykonawczym.

W roku 1985 Pollack utworzył Mirage Productions; w roku 2000 Anthony Minghella stał się jego partnerem w Mirage Enterprises. Pod tym szyldem wyprodukował szereg filmów, wśród których znajdziemy takie tytuły jak: "Uznany za niewinnego", "Wspaniali bracia Baker", "Biały pałac", "Umrzeć powtrórnie", "Szachowe dzieciństwo", "Rozważna i romantyczna" czy "Utalentowany pan Ripley"; oraz był producentem wykonawczym przy takich filmach realizowanych przez spółkę jak: "Tłumaczka", "Spokojny Amerykanin", "Iris", "Niebo", "Rozpalić ogień" oraz "The No. 1 Ladies’ Detective Agency".

Pollack był członkiem-założycielem Sundance Institute, emerytowanym prezesem American Cinematheque, założył i wspierał Wydział Praw Artystów przy Gildii Reżyserów, jak również radę reżyserów w Komisji Ochrony Filmu oraz Fundację na rzecz Filmów Kinowych i Telewizyjnych.

Zmarł 26 maja 2008 roku, po długiej walce z rakiem. Miał 73 lat.

Obsada

KATE WINSLET / jako: Hanna Schmitz

Urodzona w Anglii aktorka, Kate Winslet, dorastała w rodzinie aktorskiej i zaczęła występować w brytyjskiej telewizji, kiedy miała trzynaście lat. Jako siedemnastolatka zdobyła międzynarodową sławę grając w pełnometrażowym filmie Petera Jacksona “Niebiańskie istoty". Następnie, w 1995 roku przyszła kolej na rolę Marianne Dashwood w "Rozważnej i romantycznej" Anga Lee, za którą Kate otrzymała swą pierwszą nominację do Oskara oraz nominację do Złotego Globu, a także zdobyła nagrodę Brytyjskiej Akademii Sztuk Filmowych i Telewizyjnych (BAFTA) oraz Amerykańskiej Gildii Aktorów Filmowych (SAG).

Następnie wystąpiła u boku Christophera Ecclestona w filmie Michaela Winterbottoma "Więzy miłości" i zagrała Ofelię w "Hamlecia" Kennetha Branagha. Kolejną wspaniałą kreacją aktorską stała się rola Rose w “Titanicu" Jamesa Camerona, gdzie Winslet zagrała u boku Leonardo DiCaprio. Za tę właśnie rolę w wieku 22 lat Kate otrzymała drugą nominację do Oskara i miała zaszczyt być najmłodszą aktorką dwukrotnie nominowaną do nagrody Akademii.

W roku 1997 Kate zagrała Julię w filmie wyreżyserowanym przez Gilliesa McKinnona "W stronę Marakeszu", a w roku 1998, wraz z Harvey'em Keitelem, zagrała w komediodramacie Jane Campion “Święty dym". Wystąpiła także w dramacie Philipa Kaufmana “Zatrute pióro" razem z Geoffrey'em Rushem, Joaquinem Phoenixem i Michael Caine.

W filmie “Iris" Richarda Eyre – Kate stworzyła portret młodej Iris Murdoch i za tę kreację otrzymała Złoty Glob i kolejną nominację do Oskara. Kolejne kreacje Winslet to“Enigma" Michaela Apteda (dramat szpiegowski opowiadający o złamaniu tajnego szyfru w czasach II wojny światowej) oraz “Życie za życie", gdzie była partnerką Kevina Spacey. Potem Kate przyjechała do Nowego Yorku, przefarbowała włosy na niebiesko i pomarańczowo, by stworzyć zachwycający portret dziwacznej Clementine w filmie “Zakochany bez pamięci" i otrzymać za tę rolę nominacje do Oskara, Złotego Globu i nagrody BAFTY w kategorii dla najlepszej aktorki. U boku Johnny’ego Deppa zagrała główną rolę w "Marzycielu", który w 2004 roku został okrzyknięty najlepszym filmem przez National Board of Review.

W roku 2006 można było zobaczyć Kate, wraz z Judem Law i Seanem Pennem, w reżyserowanym przez Stevena Zailliana filmie “Wszyscy ludzie króla". Nastepnie aktorka użyczyła głosu myszy Ricie w wielkometrażowym filmie animowanym “Wpuszczony w kanał". Rok ten Kate zakończyła udziałem w komedii romantycznej “Holiday", w której grała wraz z Cameron Diaz, Judem Law i Jackiem Blackiem oraz w “Małych dzieciach" Todda Fielda (w tym filmie wraz z Jennifer Connelly). Swoją piątą nominację do Oskara w kategorii dla najlepszej aktorki Kate otrzymała właśnie za stworzenie postaci Sarah Pierce w “Małych dzieciach". Wraz z tą nominacją Kate zyskała sobie tytuł najmłodszej aktorki, uhonorowanej pięcioma nominacjami do Oskara.

RALPH FIENNES / jako Michael Berg w latach 1970 –1990.

Fiennes urodził się w Suffolk i dorastał w Anglii oraz Irlandii. Uczęszczał do Królewskiej Akademii Sztuk Dramatycznych (RADA), po ukończeniu której rozpoczął profesjonalną karierę aktorską na scenie. Występował w Londynie na Regents Park w The Theatre Clwyd oraz The Oldman Coliseum. W 1987 roku, dwa lata po ukończeniu RADA dołączył do zespołu Michaela Rudmana w Royal National Theatre. Rok później został członkiem Royal Shakespeare Company, gdzie przez dwa sezony występował w takich sztukach, jak "Henryk VI", "Król Lear" czy "Stracone zachody miłości".

W roku 1991, Fiennes po raz pierwszy pojawił się w telewizji w małej, ale znaczącej roli w filmie“Główny podejrzany". Następnie Fiennes został obsadzony przez Davida Puttnama w roli T.E. Lawrence w filmie “Niebezpieczny człowiek: Lawrence po Arabii", przedstawiającym zmagania legendarnego bohatera broniącego niezależności Arabów podczas paryskiej konferencji pokojowej.

Na wielkim ekranie Fiennes zadebiutował rolą Heathcliffa u boku Juliette Binoche w filmie Petera Kosminsky’ego "Wichrowe wzgórza" (na podstawie powieści Emily Bronte). Steven Spielberg był pod tak wielkim wrażeniem występu Fiennesa w “Wichrowych wzgórzach", że obsadził go w roli lewicującego nazisty Amana Goetha w "Liście Schindlera"; w tym filmie Fiennes zagrał obok Liama Neesona. Za rolę Amana Goetha otrzymał nominację do Oskara oraz został nagrodzony przez BAFTA, a ponadto przez Koło Krytyków Nowojorskich, Narodowe Towarzystwo Krytyków Filmowych (NSFC), Bostońskie Towarzystwo Krytyków Filmowych, Chicagowskie Stowarzyszenie Krytyków Filmowych i Londyńskie Koło Krytyków – jako najlepszy aktor w roli drugoplanowej.

Do innych godnych uwagi kreacji aktorskich należy zaliczyć role Fiennesa w "Quiz show" Roberta Redforda, "Dziwnych dniach" Kathryn Bigelow, "Oskarze i Lucindzie" Gilliana Armstronga oraz “Onieginie" Marthy Fiennes, w którym zagrał u boku Liv Tyler i którego był także producentem wykonawczym. Fiennes zagrał również pamiętne role w filmach takich jak “Koniec romansu" Neila Jordana, “Rewolwer i melonik", czy “Kropla słońca" Istvana Szabo.

W roku 1995 Fiennes zagrał w nagrodzonym Oskarem filmie “Angielski pacjent" w reżyserii Anthony'ego Minghelli; on sam za rolę w tym filmie był nominowany w kategorii dla najlepszego aktora do Oskara, Złotego Globu i nagrody BAFTA.

W roku 2002 Fiennes zagrał niezrównoważonego schizofrenika w filmie Davida Cronenberga “Pająk" oraz seryjnego mordercę w "Czerwonym smoku", występując w tym filmie u boku Emily Watson i Edwarda Nortona. Wystąpił gościnnie w "Podwójnym blefie" Neila Jordana oraz zagrał u boku Jennifer Lopez w “Pokojówce na Manhattanie".

W roku 2005, wraz z Ritą Wilson i Glenn Close, zagrał w filmie “Miłego dnia?", który miał premierę na festiwalu filmowym w Sundance. Zagrał także w filmie Marthy Fiennes “Chromofobia" z Kristen Scott Thomas i Penélope Cruz. “Chromofobia" miała światową premierę na wieczorze zamykającym Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes w 2005 roku. Ponadto Fiennes użyczył swego głosu postaci Lorda Victora Quartermaine w animowanym filmie kinowym “Wallace i Gromit: Klątwa królika".

W tym samym roku Fiennes zagrał w "Wiernym ogrodniku" wraz z Rachel Weisz i Danny Huston. W filmie wyreżyserowanym przez Fernando Meirellesa Fiennes zagrał postać Justina Quayle, angielskiego dyplomaty rezydującego w Kenii, którego żona zostaje zamordowana. Za tę rolę Fiennes otrzymał nagrodę w kategorii dla najlepszego aktora brytyjskiego od Koła Londyńskich Krytyków (LCC) oraz nagrodę dla najlepszego aktora Brytyjskiego Filmu Niezależnego.

Fiennes wystąpił także w ostatnim filmie duetu Merchant – Ivory “Biała hrabina" razem z Natashą Richardson. Akcja filmu osadzona jest w latach 30. XX wieku w Szanghaju, a Fiennes wcielił się w posać Todda Jacksona, niewidomego amerykańskiego dyplomaty związanego z młodą Rosjanką. Wreszcie w tym samym roku Fiennes zagrał kluczową rolę straszliwego Lorda Voldemorta w filmie “Harry Potter i Czara Ognia", będącym czwartą częścią przebojowej serii.

W lipcu 2007 roku Fiennes powtórnie wcielił się w postać Lorda Voldemorta w filmie "Harry Potter i Zakon Feniksa", stanowiącym piątą część serii o Harrym Potterze.

W lutym 2008 roku aktor zagrał u boku Susan Sarandon w przyjętym entuzjastycznie przez krytykę filmie "Bernard i Doris" w reżyserii Boba Balabana. Film jest oparty na prawdziwej historii Doris Duke, dziedziczki fortuny tytoniowej. Fiennesa i sam film uhonorowano w tym roku nominacjami do Złotego Globu. W tym samym roku Fiennes zagrał obok Colina Farrella i Brendana Gleesona w filmie “Najpierw strzelaj, potem zwiedzaj". Wyreżyserowany przez Martina McDonagha film miał swą premierę na Festiwalu Filmowym w Sundance.

DAVID KROSS / jako Michael Berg w latach 1950-1960

David Kross urodził się w 1990 roku w małym miasteczku pod Hamburgiem. Mając zaledwie 12 lat zagrał w telewizyjnym filmie Olivera Dommengetsa “Hilfe Ich Bin Ein Junge". Potem nastąpiły kolejne drobne role w filmach zrealizowanych dla telewizji. Niemiecki reżyser Detlev Buck odkrył Krossa dla swego berlińskiego filmu “Knallhart". Po długich poszukiwaniach i kilku castingach Buck wybrał go do roli Michaela Polischki. Film zdobył kilka nagród, między innymi trzy nagrody Lola i niemiecką nagrodę filmową Fipresci Prize (przyznawaną przez międzynarodowe jury złożone z krytyków filmowych) podczas pokazów z cyklu Panorama na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie w 2006 roku.

W tym samym roku młodego aktora można było zobaczyć na ekranach niemieckich kin w w filmie Marco Kreuzpaintnera "Krabat", będącym adaptacją bestsellerowej książki Otfrieda Preußlersa pod tym samym tytułem. Kross zagrał u boku sławnych niemieckich aktorów, Daniela Brühla i Roberta Stadlobera.

LENA OLIN / Ilana Mather / Rose Mather

Mająca na swym koncie nominację do nagrody Akademii, Lena Olin stała się ulubienicą publiczności i krytyków, zarówno ze względu na swą wyjątkową urodę, jak i talent. Na małym ekranie można ją było ostatnio oglądać w wysoko ocenianym przez krytyków serialu telewizji ABC “Agentka o stu twarzach", w którym zagrała obok Jennifer Garner i Victora Garbera.

Olin wystąpiła niedawno w “Przebudzeniu" wraz z Haydenem Christensenem i Jessicą Albą, a wcześniej w filmie Lassego Hallströma "Casanova" (z Heathem Ledgerem i Sienną Miller) oraz w "Wydziale zabójstw, Hollywood" Rona Sheltona obok Harrisona Forda. Ponadto Lena dołączyła do zespołu (w którym znajdziemy również Dona Cheadle i Kevina Spacey) tworzącego obsadę "Odmiennych stanów moralności".

Debiut filmowy Olin na ekranach amerykańskich kin miał miejsce w roku 1988, kiedy to można było ją oglądać, obok Daniela Day-Lewis, w "Nieznośnej lekkości bytu" w reżyserii Philipa Kaufmana. Kolejnym krokiem na drodze do kariery był występ w towarzystwie Rona Silvera i Anjelici Houston w filmie “Wrogowie" - za tę rolę dostała nagrodę Nowojorskich Krytyków Filmowych dla najlepszej aktorki oraz nominację do Oskara. Olin zagrała także wraz z Johnnym Deppem i Juliette Binoche w filmie Lasse Hallströma “Czekolada". Do jej osiągnięć aktorskich należy zaliczyć udział w filmie Romana Polańskiego "Dziewiąte wrota" z Johnnym Deppem; w “Polskim weselu" z Garym Oldmanem; w "The Night & The Moment" Sidneya Lumeta z Willemem Dafoe; w “Havanie" u boku Roberta Redforda; w "Mr. Jones" z Richardem Gere; a także w sławnym dziele Ingmara Bergmana “Fanny i Aleksander". W roku 1998 Lena Olin miała zaszczyt wejść do grona sędziowskiego Festiwalu Filmowego w Cannes.

Od książki do filmu

Korzenie filmu tkwią w poetycko prostej, a jednak emocjonalnie wstrząsającej książce – "formalnie pięknej, niepokojącej i, ostatecznie, przynoszącej moralne spustoszenie powieści", jak pisano w "Los Angeles Times".

Napisana przez berlińskiego profesora prawa - rozmiłowanego w tajemniczości powieściopisarza, Bernharda Schlinka, na poły autobiograficzna praca została opublikowana w roku 1995, a następnie przetłumaczona na 40 języków; stała się pierwszą niemiecką powieścią, która znalazła się na szczycie listy bestsellerów książkowych "The New York Times". Powszechną uwagę publiczności przyciągnęła w 1999 roku, kiedy Oprah Winfrey wybrała ten tytuł do swego popularnego klubu książki.

"To opowieść o tym, co nazywamy drugą generacją", mówi Schlink, opisując "szczęśliwie późno urodzone" dzieci lat powojennych. "Wzrastaliśmy w aurze wielkiej naiwności aż do czasu, kiedy w pewnym momencie zdaliśmy sobie sprawę, co zrobili nasi rodzice, pastorzy, czy nauczyciele. Gdy kochasz kogoś, kto był uwikłany w coś okropnego, może to uwikłać również Ciebie." W Niemczech ruch na rzecz zrozumienia wojny doczekał się nawet swojego własnego terminu psychologicznego – vergangenheitsbewältigung, co oznacza: "zmaganie, by pogodzić się z przeszłością". Powieść Schlinka jest tak dalece istotna dla zrozumienia historii kraju, że wykorzystywano ją jako książkę testową w niemieckich szkołach.

Filmowe prawa do powieści "Lektor" zostały nabyte przez Harvey'a Weinsteina i Miramax w 1996 roku. Do realizacji zaangażowany został Anthony Minghella i jego produkcyjny partner Sydney Pollack, przy czym Minghella zamierzał zarówno napisać scenariusz, jak też zająć się reżyserią.

Prawie dekadę później, kiedy scenariusz nadal nie był gotowy, Daldry, który uczył się niemieckiego jako chłopiec i mieszkał w Berlinie — zapytał Minghellę o możliwość reżyserowania "Lektora". Zdając sobie sprawę, że minie trochę czasu, zanim sam będzie mógł poważnie zaangażować się w produkcję filmu, Minghella przystał na propozycję Daldry'ego z zastrzeżeniem jednakże, że on i Pollack pozostaną producentami. Jeśli chodzi o przygotowanie scenariusza, Daldry pomyślał o Davidzie Hare. "Zrobiliśmy razem Godziny, jest to więc drugi ogromnie skomplikowany i ambitny film nad którym pracowaliśmy razem", mówi Hare. "Istnieją między nami bardzo głębokie powiązania, przypominające w znacznej mierze te łączące ludzi, którzy byli razem na wojnie – znamy nawzajem swoje silne strony i słabości."

Trzy odrębne części powieści Schlinka są rozwijane chronologicznie, natomiast scenariusz Lektora wedle słów Hare’go "skacze poprzez czas", dzięki strukturze, która przenosi widza w życie głównych postaci w kilku różnych, kluczowych momentach: od lat 50. XX wieku do lat 90. i z powrotem.

"Kiedy idę do kina, jestem ciężko znudzony filmami, których kształt i charakter mogę przepowiedzieć już w momencie, gdy siadam przed ekranem" mówi Hare, który postanowił uwolnić "Lektora" od zmory wcześniejszych filmów poruszających problematykę II wojny światowej. "Interesują mnie w filmie jedynie te elementy, które nie są przynależne do żadnego gatunku" mówi i dodaje: "Z całą pewnością nie jest to obraz, który można nazwać filmem o Holokauście".

"Zrobiono już 252 filmów o Holokauście" mówi Daldry, "i przypuszczam, że powstanie ich jeszcze przynajmniej tyle samo". Wierzy jednak, że "Lektor" to coś więcej i nazywa ten film "nie pasującym kawałkiem układanki", który zawodzi pierwotne oczekiwania. Opierając się trendowi wcześniejszych obrazów o wojnie i przetrwaniu, film przedstawia postać, której udało się przeżyć obóz dzięki niezłomnej moralnej i intelektualnej sile, przeciwstawionej słabości ofiary.

Choć Hare, Daldry, Minghella i Pollack rozumieli wartość kinowej innowacji i eksperymentowania, jeden aspekt projektu nigdy nie został zakwestionowany — szacunek i cześć dla ofiar nazistowskich zbrodni wojennych. Panowało zrozumienie pomiędzy osobami kierującymi realizacją projektu, co do tego, że termin "przebaczenie" nie pojawi się w filmie. I rzeczywiście, twórcy uniknęli mglistych koncepcji odkupienia czy przebaczenia, a zamiast tego zajęli się bardzo realnym problemem: w jaki sposób nowa generacja ma pogodzić się ze swoją skażoną przeszłością.

Daldry i Hare odbyli wraz z autorem powieści, Schlinkiem, podróż po Niemczech, aby przedyskutować problem powojennego poczucia winy, a także zastanowić się nad sprzecznymi reakcjami, jakie wywołała powieść. "Książka ta ma ogromne znaczenie historyczne w Niemczech", mówi Daldry, "Jest to jedyna powieść kierująca uwagę na problem zawierający się w pytaniu: w jaki sposób mamy dalej żyć po tym, co zrobiliśmy?"

"Pociągnęło to za sobą zarówno najbardziej niezwykłe pochwały, jak również najbardziej brutalne ataki", dodaje Hare. "Próba zbadania i zrozumienia zbrodni nazistowskich to niebezpieczny i niepewny pomysł — można w niezamierzony sposób przekroczyć granicę, której przekroczyć się nie chce."

Film przedstawia strażników obozu koncentracyjnego jako przeciętnych pracowników i miejscowych sąsiadów. "To uwydatnia problem zwyczajnych ludzi, którzy popełnili te zbrodnie – problem banalności zła".

Inaczej niż w przypadku tych autorów scenariusza, których wkład w powstanie filmu kończy się wraz z oddaniem ostatecznej wersji skryptu, Hare został zaproszony przez Daldry’ego do uczestnictwa w całym procesie tworzenia filmu, podobnie jak to było przy produkcji “Godzin".

"Stephen pozwala, bym był jego współpracownikiem od początku zdjęć do końcowego montażu", mówi dramaturg. "Nie pracowałby z ludźmi, którzy nie są zaangażowani we współpracę na najgłębszym poziomie. W tym sensie można powiedzieć, że przypomina to bardziej pracę w teatrze niż przy produkcji filmu. Jest najbardziej sumiennym reżyserem, z jakim kiedykolwiek pracowałem – nic nie pojawi się w obiektywie przez przypadek."

Jako autor oryginalnej opowieści, Schlink uczestniczył w realizacji filmu, także w sposób jakiego nigdy sobie nie wyobrażał – na przykład pojawiając się w ogródku piwiarni w scenie, w której fatalni kochankowie jedzą lunch podczas rowerowych wakacji. Przy tej okazji mógł przyjrzeć się obsesji Daldry’ego na punkcie dokładności i rzetelności w odniesieniu do najmniejszych szczegółów, takich jak pauza czy spojrzenie rzucone przelotnie przez jednego z aktorów. "Stephen posiada wrażliwość pozwalającą dostrzec najdrobniejsze subtelności i jest to cecha, którą niezwykle podziwiam."

Prasa o filmie

"Arcydzieło! Niezwykły, poruszający obraz, które na stałe odciśnie się w pamięci widza. Nie sposób przygotować się na emocje, które wyzwala ten film. Kate Winslet w jednej z najbardziej wzruszających ról w swojej karierze. Nie ma słów, które mogłyby opisać kunszt reżyserski Stephena Daldry’ego" THE NEW YORK OBSERVER

"Stephen Daldry, w swoim najnowszym filmie, przedstawia wyjątkowo poruszającą historię zakazanej miłości" TIME

"Faworyt w zmaganiach o Oscara za najlepszy film roku, a dzięki genialnemu Ralphowi Fiennesowi i fenomenalnej Kate Winslet również za najlepsze kreacje aktorskie" LOS ANGELES TIMES

Przygotowania do lektora

Choć kilka scen we wnętrzach zostało zrealizowanych w Nowym Yorku, Lektor był przede wszystkim filmowany w Niemczech, między innymi w Berlinie, Gorlitz i Kolonii, a niektóre sceny plenerowe nakręcono na wsi przy granicy niemiecko-czeskiej. Według reżysera filmu "ten film można było zrobić wyłącznie w Niemczech i tylko w niemieckiej obsadzie".

Większość scen w sądzie oparto o relacje z przebiegu procesów zbrodniarzy z Auschwitz, które miały miejsce we Frankfurcie między 1963 a 1965 rokiem; oskarżonych było w nich dwudziestu dwóch pracowników średniego i niskiego szczebla z obozu koncentracyjnego w Auschwitz-Birkenau. W zasadniczym kontraście do wcześniejszego Procesu Norymberskiego, w którym przed trybunałem stanęli najbardziej osławieni czołowi oficerowie SS, główni dowódcy Gestapo i itp., frankfurckie przesłuchania ujawniły całą paletę osób, które dokonały Holokaustu: od tych, którzy ułatwili wykonanie do tych, którzy byli wykonawcami.

Wielu żyjących jeszcze adwokatów oraz emerytowanych sędziów z tej epoki naprawdę pojawia się w filmie w rolach prawników biorących udział w procesach - wśród nich Thomas Borchardt, Thomas Paritschke, Burglinde Kinz, Stefan Weichbrodt i Kark Heinz Oplustiel. Inni uczeni prawnicy, tacy jak prokurator w procesach oświęcimskich Gerhard Wiese i sędzia Gregor Herb byli konsultantami.