Lech Majewski
Lech Majewski jest reżyserem filmowym i teatralnym, pisarzem, poetą i malarzem. Należy do członków Gildii Reżyserów Amerykańskich i Europejskiej Akademii Filmowej.
Urodził się w Katowicach. Początkowo studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych, by w 1973 roku rozpocząć naukę na Wydziale Reżyserii PWSFTViT w Łodzi. Ukończył je w 1977 roku. Już podczas studiów zrealizowana przez Majewskiego etiuda dokumentalna Grand Hotel (1975) zdobyła Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Szkół Filmowych. Jego dyplomem stała się nowela Zwiastowanie w filmie fabularnym Zapowiedź ciszy. W roku 1978 Wydawnictwo Śląski publikuje tomik poetycki Lecha Majewskiego, noszący tytuł Baśnie z tysiąca nocy i jednego miasta. Rok później nakładem Czytelnika ukazuje się kolejny zbiór wierszy - Poszukiwanie Raju.
Rycerz to samodzielny debiut reżysera. Film ten został wysoko oceniony przez krytyków filmowych w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Dzięki pochlebnym recenzjom, m. in. w "Timesie", jesienią 1981 roku reżyser zaproszony zostaje do Cambridge na Festiwal Kultury Średniowiecznej, a w londyńskim National Theatre organizuje przegląd polskiego kina Uczniowie Wojciecha Hasa. Rok później Majewski reżyseruje na Tamizie Odyseję Homera. Producentem spektaklu jest Shivaun O'Casey, a jednym z "inwestorów" Samuel Beckett. Przedstawienie zwraca uwagę Michaela Hausmana, producenta m.in. Amadeusza Milosza Formana. Autor zostaje zaproszony do Stanów Zjednoczonych i tam realizuje film Flight of The Spruce Goose (Lot Świerkowej Gęsi), oparty na swojej debiutanckiej powieści Kasztanaja. W filmie udział biorą m. in. Danny O'Shea, Jennifer Runnyon, Karen Black i Betsy Blair, która otrzymała Oscara za rolę w filmie Marty.
W 1986 reżyser udaje się do Rio de Janeiro, gdzie wspólnie z Ronaldem Biggsem, "mózgiem" słynnego napadu stulecia w Anglii, pisze scenariusz i realizuje film Prisoner of Rio. Obraz ukończony zostaje w 1988 roku w Pinewood Studios pod Londynem. Dystrybuowany przez Columbia Pictures - TriStar odnosi wielki sukces komercyjny. Dwa lata później przenosi się do Hollywood i rozpoczyna współpracę ze studiem Davida Lyncha "Propoganda Films". Tam powstaje Ewangelia według Harry'ego (Gospel According to Harry). W filmie debiutuje późniejszy odtwórca roli Aragorna we "Władcy Pierścieni" - Viggo Mortensen.
Kolejnym przedsięwzięciem jest opera. Majewski reżyseruje Króla Ubu z muzyką Krzysztofa Pendereckiego. Premiera ma miejsce w Teatrze Wielkim w Łodzi i zostaje uhonorowaną Złotą Maską za najlepszy spektakl sezonu oraz Złotym Orfeuszem Warszawskiej Jesieni w 1994 roku. Wtedy też opublikowana zostaje kolejna powieść Majewskiego - Szczury Manhattanu. Autor pracuje także nad rozpoczętą jeszcze w 1980 roku książką Pielgrzymka do grobu Brigitte Bardot Cudownej. W 1995 roku w Heilbronn w Niemczech Majewski wystawia sztukę The Black Rider autorstwa Boba Wilsona, Toma Waitsa i Williama Burroughsa. Przedstawienie otrzymuje nagrodę Kilianpreis za najlepszą reżyserię w sezonie 1994/95. W Warszawie natomiast Teatr Wielki otwiera nowy sezon operą Carmen w inscenizacji Lecha Majewskiego. Francuskie pismo "Opera International" dostrzega w niej "niezwykłą potęgę dramatycznego wyrazu".
W tym samym roku Lech Majewski zostaje jednym z producentów filmu opartego na własnym scenariuszu (w 1997 roku Wydawnictwo Rebis publikuje Basquiata - nowojorską opowieść). Basquiat (1996) jest opowieścią o nowojorskim artyście graffiti, nazwanym przez krytyków "czarnoskórym Van Goghiem". Grają w nim m. in. Gary Oldman, Benicio del Toro, Dennis Hopper, Tatum O'Neil, Courtney Love i David Bowie jako Andy Warhol.
Ale autor Ewangelii według Harry'ego nie poprzestaje na twórczości teatralnej i filmowej. W 1996 debiutuje jako kompozytor - wspólnie z Józefem Skrzekiem tworzy muzykę i libretto do autobiograficznej opery Pokój Saren. Podstawą libretta opery stały się młodzieńcze wiersze Majewskiego z tomu Mieszkanie. Prapremiera Pokoju Saren odbyła się 31 marca w Operze Śląskiej. Jednocześnie Polygram Records wydaje podwójną płytę kompaktową z muzyką w wykonaniu Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia.
Międzynarodowy Instytut Teatru wybrał Pokój Saren do grona dwunastu najlepszych oper współczesnych spośród przeszło sześciuset powstałych w latach dziewięćdziesiątych i nagrodził ją w 1998 w Düsseldorfie. Pokój Saren uhonorowano także Złotą Maską. Na podstawie opery Lech Majewski nakręcił film pod tym samym tytułem, prezentowany m. in. w nowojorskim Museum of Modern Art, Galerie Nationale du Jeu de Paume w Paryżu, Museum of Fine Arts w Buenos Aires oraz na weneckim Biennale.
Rok 1997 to Sen nocy letniej. Majewski zaprezentował własną adaptację sztuki Szekspira i sfilmował ją w Heilbronn. Został też producentem serii płyt pod wspólnym tytułem "Mistycy i wirtuozi" z muzyką współczesną, między innymi Henryka Mikołaja Góreckiego, Andrzeja Krzanowskiego, Józefa Skrzeka i Juliana Gembalskiego. Ukazuje się również Autobus na Golgotę (Wydawnictwo Baran i Suszczyński) - połączenie prozy i komiksu.
Kolejny projekt Lecha Majewskiego to zrealizowany w 1998 roku Katowicach spektakl eksperymentalny Tramwaj, przeniesiony później do Düsseldorfu. W Galerii Sztuki Współczesnej w Katowicach Majewski przedstawia i filmuje instalację Wypadek, a rok później powstaje Wojaczek - opowieść o jednym z najciekawszych polskich poetów współczesnych. Film został zaprezentowany na festiwalach m. in. w Rotterdamie, Berlinie, Jeruzalem, Rio de Janeiro, Londynie, Mexico City, Sao Paulo, Nowym Jorku, Montrealu i Los Angeles. Wojaczek zdobył ponad 20 nagród, w tym tytuł Najlepszego Europejskiego Niezależnego Filmu w roku 2000 w Barcelonie, Najlepszego Filmu Europejskiego w Corato i Grand Prix w Kłajpedzie. Odtwórca głównej roli Rafała Wojaczka - Krzysztof Siwczyk - otrzymał nominację Europejskiej Akademii Filmowej na Najlepszego Aktora Europejskiego.
Następnym filmem Lecha Majewskiego jest Angelus - nazywany często "śląskim Sto lat samotności". Premiera filmu odbyła się w październiku 2001 roku. Podobnie jak Wojaczek, Angelus zdobył szereg liczących się nagród filmowych, m.in. Grand Prix Camerimage i nagrodę im. Federico Felliniego. Film opowiada o historii śląskiej grupy różokrzyżowców-górników. Jej głównym bohaterem jest Teofil Ociepka - obok Nikifora najbardziej znany polski malarz-prymitywista.
Rok później reżyser ponownie wrócił do Carmen, by wystawić ją na scenie Litewskiej Opery Narodowej. W Heilbronn natomiast otworzył sezon Operą za trzy grosze Bertolda Brechta.
Lech Majewski jest również autorem książki poświęconej Federico Felliniemu Asa nisi masa - Magia w "8,5" Felliniego i zbioru esejów Oficjalne centrum świata o życiu w Hollywood i Nowym Jorku.
Kolejnym dziełem twórcy Wojaczka jest film Ogród rozkoszy ziemskich, nakręcony na podstawie wydanej w 2002 roku książki Metafizyka. Film został nagrodzony Grand Prix Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Rzymie (2004 rok). Obraz Majewskiego to opowieść o miłości, sztuce i Wenecji. Bohaterowie filmu odtwarzają sceny z "Ogrodu rozkoszy ziemskich" Hieronima Boscha. Łączy ich pragnienie odnalezienia piękna i harmonii w ogarniętej chaosem, rozpadem i brzydotą rzeczywistości.
W 2003 roku nakładem Wydawnictwa Rebis ukazała się powieść Lecha Majewskiego nosząca tytuł Hipnotyzer - książka, której akcja rozgrywa się w Wenecji - mieście zamieszkania autora. W tym samym roku Lech Majewski stworzył zbiór dwunastu videoartów DiVinities.
W 2005 roku zorganizowane zostały dwie duże retrospektywy prac Lecha Majewskiego; pierwsza w Buenos Aires i Mar del Plata w Argentynie, druga w Londynie, gdzie jego filmy pokazano równocześnie w Brytyjskiej Akademii Filmowej, w Riverside Studios i Curzon Cinemas, podczas gdy Whitechapel Art Gallery zainstalowała jego videoarty. Rok później twórczość Majewskiego uhonorowało najbardziej prestiżowe muzeum sztuki współczesnej, The Museum of Modern Art w Nowym Jorku, organizując w maju 2006 indywidualną retrospektywę jego twórczości. Jej otwarcie uświetniła premiera Krwi Poety, unikalnej sekwencji 33 wideoartów prezentowanych symultanicznie, które, w opinii kuratora MoMA Laurenca Kardisha, "poruszają zaniedbane przez inne media, niezagospodarowane obszary psyche współczesnego człowieka".
Naturalną konsekwencją wystawy "Krew Poety" stał się film - Szklane usta, zrealizowany w 2006 roku."
