Pressboki

Komentarze

Michael Haneke. Zawód: reżyser

Rzadko zdarza się, abyśmy mogli być tak blisko artysty, którym niewątpliwie jest Haneke, jak podczas seansu dokumentu Yves'a Montmayeura. Mamy niezwykłą okazję, żeby zrozumieć, w jaki sposób austriacki reżyser zdołał sprawić, że jego wizja stała się częścią miedzynarodowej historii filmu. Jego mądrość, humanizm i niezłomna wola sprawiają, że widzowie zawsze siedzą z szeroko otwartymi oczami podczas seansów jego filmów. Haneke nie mami złudnymi obietnicami spokoju, on pobudza do myślenia. Dzięki temu zapewnił sobie miejsce na filmowym Olimpie.

MICHAEL Haneke. Zawód: reżyser

To hołd, analiza i wyrazy wdzięczności dla bezkompromisowej wizji Hanekego. Montmayeur zaczyna od Miłości, ostatniego sukcesu bohatera dokumentu, filmu nagrodzonego Złotą Palmą i nominowanego do Oscara w pięciu kategoriach; następnie cofamy się do początków jego kariery, aż do pierwszego filmu konceptualnego. Na ekranie widzimy montaż fragmentów filmów, wywiady z reżyserem i aktorami, zakulisowe materiały nakręcone podczas pracy przy obrazach Hanekego – wszystko to tworzy niezwykły portret światowej sławy artysty, zaznajamia nas z jego metodami pracy oraz dziełem jego życia.

O filmie

Jak pokazać przemoc na ekranie? Jak przedstawić rozpad rodziny? W jaki sposób zło wkrada się w tak zwane cywilizowane społeczeństwo?

Te pytania, leżące u podstaw koncepcji artystycznych Hanekego, sytuują się w centrum jego filmów do dziś. Yves Montmayeur towarzyszy mu przez 10 lat, usiłując rozwikłać zagadkę jego filozoficznego i moralnego kosmosu. Filmy Hanekego są praktyczną realizacją jego teoretycznych założeń. Przyglądając się tworzonym przez niego inscenizacjom, dochodzimy do niego, że reprezentuje typ człowieka psychicznie okaleczonego, być może najbardziej poranionego wśród swoich rówieśników. Z tej pozycji wypowiada się w swoich filmach. Ale Haneke jest również wielkim filmowym autorem, czarującym i niedostępnym, wiedeńskim dżentelmenem, próbującym raz za razem wymazać własną przeszłość.

Dokument Montmayeura towarzyszy Hanekemu w podróżach pomiędzy Wiedniem i Paryżem, między północnymi Niemcami i Rumunią. Poznajemy w tym czasie inną twarz reżysera: wnikliwego obserwatora zachodnich społeczeństw, moralizatora, który fascynuje zarówno podczas pracy, jak i w życiu prywatnym. Haneke, podczas kręcenia filmów i wizyty na festiwalu w Cannes, znajduje się pod znaczną presją. Mamy okazję obserwować z bliska jego skupienie, ale również to, jak podejmuje decyzje twórcze. Wspaniałe aktorki, które z nim współpracują (Isabelle Huppert, Susanne Lothar) mówią o jego konsekwencji i wizjonerstwie, szczegółowo opisują sposób, w jaki reżyseruje. W życiu prywatnym, w swoim wiedeńskim świecie, Haneke przestaje być twórcą. Odsłania przed nami swoje prywatne lęki, samotność, wątpliwości dotyczące natury ludzkiej, które, jak twierdzi, łączą go z kolegami z przeszłości. Reżyser Pianistki doskonale wie, jak pokazać na ekranie osobliwości dzisiejszego świata, w którym nie ma już miejsca na złudzenia, świata pogrążonego w żałobie, miejsca, gdzie egzystencja przestała mieć sens.

O reżyserze: Yves Montmayeur

Od 1999 roku kręci dokumenty, w których koncentruje się na współczesnym kinie azjatyckim i reżyserach z Japonii, Hong Kongu i Korei Południowej. Portretuje również ekscentrycznych filmowców o niezwykłych osobowościach, takich jak chiński reżyser Johnnie To, kamerzysta Christopher Doyle czy włoska aktorka i reżyserka Asia Argento. Jego filmy były pokazywane na festiwalach na całym świecie. Regularnie pracuje przy programie Tracks (ARTE TV), gdzie zajmuje się kinem, muzyką i sztukami wizualnymi. Jest również moderatorem konferencji prasowych podczas festiwalu w Cannes.

WYBRANA FILMOGRAFIA

2013 MICHAEL Haneke. Zawód: reżyser. 2012 L’Incertitude des choses. Variations on the new Flemish Belgian cinema 2011 Pinku Eiga: Inside the Pleasure Dome of Japanese Erotic Cinema 2010 Johnnie Got His Gun! A portrait of Johnnie To 2009 Niech żyje śmierć! Hiszpańskie kino grozy 2008 Les Fantômes de Kiyosh. An essay film about Kiyoshi Kurosawa 2009 Yakuza-Cinema. The Japanese gangster film 2007 Les enragés du cinéma coréen 2007 In the Mood for Doyle. A portrait of Christopher Doyle 2005 Ghibli et le mystere Miyazaki 2004 Nice to Meet You, Please Don’t Love Me! A portrait of Asia Argento 2004 Electric Yakuza, Go to Hell! 2003 Hong Kong Stories

Recenzje

Peter Bradshaw, The Guardian

Każdy wielbiciel wspaniałego reżysera Michaela Hanekego powinien zobaczyć dokument-portret Yves'a Montmayeura.

Film, pierwotnie przeznaczony dla telewizji, zaczyna się sekwencją, w której Haneke "przeprowadza" Jeana-Louisa Trintignanta przez mrożącą krew w żyłach wizję senną ze swojego ostatniego filmu Miłości. (Mimo że tytuł Zawód: reporter był niemal oczywistą inspiracją tego filmu, reżyser nie jest o to pytany.) Montmayeur stara się być dociekliwy, chce wiedzieć wszystko o tym, jak pracuje Haneke, ale reżyser jest stanowczy: nie będzie interpretował ani bronił swoich dzieł. Zgadza się jedynie na wyrażenie opinii na temat atrakcyjności przemocy czy naszych postaw wobec cierpienia i niesprawiedliwości. Dokument pokazuje, że niesamowicie zabawne zachowania Hanekego są mechanizmem obronnym. Mówi on w pewnym momencie, że miarą sukcesu jest to, że u rzeźnika dostaje lepsze porcje mięsa. Wydaje się wówczas przesadnie ekscentryczny, mógłby być równie dobrze bohaterem własnego filmu, Białej wstążki. Film portretuje Hanekego w niezwykły sposób, pokazuje jego wielkość i talent.

Reżyser o filmie

Michael Haneke ciągle powtarza: "Nie będę mówił o sobie. Moje prywatne życie nie powinno wpływać na odbiór moich filmów".

Żeby zrobić film dokumentalny o kimś, kto tak kategorycznie odmawia wglądu w prywatność, należy wykreować pewną otwartość, która pozwoli na przedarcie się przez świadomie tworzone granice. Dlatego właśnie postanowiłem sportretować Hanekego podczas pracy. Człowiek tak bardzo bojący się intymności jest w stanie okazać ją jedynie w procesie twórczym, gdy samo zadanie wymaga od reżysera odkrycia kart, bycia sobą.

W ciągu ostatnich 20 lat wiele razy rozmawiałem z nim prywatnie i zawodowo, były to rozmowy dłuższe lub krótsze, a ich tematem była jego filmowa ideologia. Rozumiem coraz lepiej, jak jego poglądy wpływają na sposób, w jaki reżyseruje.

Dzięki naszej dotychczasowej współpracy i przyjaźni Haneke zaufał mi i powierzył materiały typu "making of" ze swoich dotychczasowych filmów. Oglądając je, stałem się świadkiem wyzwań, które podejmował, twórczych wątpliwości, obsesji, które są typowe dla osoby o jego charakterze. Zdarzało się, że miałej swój wkład w rozwój jego dzieł.

Zaczynam swój film w Cannes, gdzie Haneke został nagrodzony Złotą Palmą za Miłość, następnie podróżuję w przeszłość, poprzez plany filmowe we Francji i Niemczech, aż do jego pierwszych doświadczeń reżyserskich. Dzięki temu odkryłem, krok po kroku, niezwykłość filmowego rzemieślnika Michaela Hanekego.

Yves Montmayeur