Pressboki

Aktorki o swoich postaciach

Agata Buzek (Maria):

Siostra Maria jest bodaj jedyną osobą w klasztorze, do której prywatności nie mamy dostępu. To bardzo dużo mówi o mojej bohaterce – Maria nigdy nie zajmuje się sobą, zawsze jest dla innych. Pomimo tego, co się wydarza, ma w sobie bardzo dużo siły i wiary. Jest również postacią, która na przestrzeni opowiedzianej w filmie historii przechodzi największą przemianę, najbardziej się otwiera. Spotkanie z Mathildą wydobywa z niej cechy, które były w niej od zawsze – niespotykaną u tych sióstr nowoczesność, otwartość, może nawet jakiś rodzaj szaleństwa. Maria jest osobą bardzo odważną, mimo tego, że zobowiązana jest do totalnego posłuszeństwa, samodzielnie podejmuje odważne decyzje. Akcja filmu dzieje się tuż po II wojnie światowej w Polsce, w większości w zupełnie odciętym od świata klasztorze, do którego na razie nie dojeżdża nawet ksiądz. Ten, który był, zginął podczas wojny. Klasztor nie funkcjonuje jeszcze tak jak powinien. Tragedię mieszkających w nim zakonnic odkrywa przed widzami lekarka z Francuskiego Czerwonego Krzyża. Z kolei ona sama odkrywa wiarę i wszystko to, co ta za sobą niesie – dobrego, ale i złego.

Agata Kulesza (Matka Przełożona):

Matka Przełożona, którą gram, z powodu pełnionej funkcji, czuje się bardzo odpowiedzialna za wszystkie siostry w klasztorze i za wszelką cenę próbuje poskładać ich świat, całkowicie zdewastowany na skutek dramatu, jaki je spotkał. Próbuje go jakoś naprawić, poukładać na nowo, nie chcąc, aby siostry zostały wyklęte. W gruncie rzeczy jest osobą niezwykle samotną, która swoje decyzje podejmuje sama. One są raz lepsze, raz gorsze, ale zawsze podejmowane w dobrej wierze.

Joanna Kulig (Irena):

Siostra Irena jest słabej wiary. Straciła rodziców, gdy była małą dziewczynką i do zakonu wysłała ją ciotka bigotka; nie była to jej decyzja. Od samego początku podkreśla, że klasztor to nie jest miejsce dla niej. A po tym, co się w nim zdarzyło, straciła wiarę do reszty. Mimo wszystko jest postacią bardzo pogodną, radosną, chce żyć pełną piersią i cieszyć się tym.

Eliza Rycembel (Teresa):

Teresa jest nowicjuszką. Gdy do klasztoru wtargnęli rosyjscy żołnierze, jako jedynej udało się jej schować. Gdzieś w głębi duszy ma wyrzuty sumienia, że nie doświadczyła całej tej męki, której doznały inne siostry. Silniejszy okazał się instynkt samozachowawczy. Zdaje sobie sprawę, że to co się stało nie powinno wyjść poza klasztorne mury, ale gdy zagrożone jest życie jej najbliższej przyjaciółki, siostry Zofii (Anna Próchniak), decyduje się wezwać pomoc. Wbrew kodeksowi sprowadza do klasztoru pielęgniarkę. Jest jedną z najmłodszych nowicjuszek, więc intelektualnie nie jest jeszcze może zbyt rozwinięta, ale emocjonalnie bardzo, dlatego decyduje się, by pomóc siostrom.

Helena Sujecka (Ludwika):

Każda z nas ma w tej społeczności jakąś funkcję, ale tak naprawdę kreujemy bohatera zbiorowego, jesteśmy jednym organizmem. Siostra Ludwika jest nowicjuszką, która w klasztorze przebywa od niedawna i do swojej misji oddania Panu podchodzi bardzo kontemplacyjnie. Jest młodą kobietą, bardzo pogrążoną w swoich myślach. To co ją odróżnia od pozostałych sióstr, to bardzo duże poczucie wyobcowania.

Eksplikacja reżyserska

Pomimo wielu przeszkód (kraj, kultura, język oraz kontekst historyczny, którego prawie w ogóle nie znałam) poczułam ogromną potrzebę zrobienia tego filmu, ponieważ to, co wydarzyło się w klasztorze poruszyło mnie do głębi. Mamy tutaj do czynienia z sytuacją, która rzuca fascynujące światło na odwieczny konflikt, czyli tajemnicę wiary w konfrontacji z jedną z najbardziej brutalnych traum, jakie mogą istnieć. Chciałam dotrzeć – głęboko i bezpośrednio – do wewnętrznej tragedii, która stała się udziałem każdej postaci w obliczu tego, co jest niemożliwe.

Mathilda, młoda lekarka z Czerwonego Krzyża, jest naszym przewodnikiem i naszym okiem za zamkniętymi murami klasztoru. Jest zmuszona szukać różnych sposobów, aby poradzić sobie z ludzkim dramatem, którego złożoność przekracza wszelką wiedzę i doświadczenie, jakie posiadła. Wraz z nią odbywamy wędrówkę z każdą siostrą, rozdartą pomiędzy duchowym poświęceniem, a wymuszonym macierzyństwem, które zaprzecza wszystkiemu, co reprezentują. Mathilda odgrywa niesłychanie ważną rolę nie tylko dlatego, że zabiera nas do zamkniętego świata, ale także z uwagi na rosnącą zażyłość z siostrą Marią, kolejną bohaterką filmu. Obie kobiety zbliżają się do siebie, obie znajdują sposób – nie rezygnując z wyznawanych przez siebie wartości ani celów – aby odnaleźć się w sytuacji, na którą nie przygotowały ich ani dotychczasowe doświadczenia ani wiara. Mathilda zrozumie, że wiedza naukowa nie zawsze pozwala wyleczyć lęki czy cierpienia. Natomiast siostra Maria zda sobie sprawę z tego, że religijne bohaterstwo nie daje odpowiedzi na wszystkie pytania.

Mam nadzieję, że każdy widz będzie głęboko poruszony, tak jak ja, gdy dowiedziałam się o tej historii. W świecie, w którym kobiety każdego dnia doświadczają przemocy i gwałtu, w którym przemoc zdaje się zaprzeczać istocie wiary, spojrzenie w przeszłość staje się niekiedy konieczne, jeżeli chcemy lepiej zrozumieć teraźniejszość.

Anne Fontaine

Krótko o filmie

Oparty na prawdziwej historii najnowszy film Anne Fontaine, autorki pamiętnych Coco Chanel i Dziewczyny z Monaco. Francusko-polska produkcja, zrealizowana w całości w Polsce z udziałem znakomitych polskich aktorek m.in. Agaty Kuleszy, Agaty Buzek, Joanny Kulig, Anny Próchniak, Katarzyny Dąbrowskiej, Heleny Sujeckiej oraz wschodzącej gwiazdy francuskiego kina Lou de Laâge, wyróżnionej podczas festiwalu Berlinale nagrodą Shooting Stars, przyznawaną 10 najzdolniejszym europejskim aktorom młodego pokolenia.

Światowa premiera filmu odbyła się w ramach Sundance – największego festiwalu filmów niezależnych w USA – gdzie obraz został uznany przez magazyn Variety za jeden z najlepszych filmów tegorocznej edycji, a także znalazł się w rankingu 10 najważniejszych produkcji festiwalu według Vogue Magazine. Film zyskał przychylność zagranicznych krytyków za „hipnotyzującą rolę Agaty Buzek” (hollywoodreporter.com) i „fenomenalną kreację Agaty Kuleszy” (screendaily.com) oraz „doskonały scenariusz” (thefilmstage.com), „olśniewające piękno” i „malarskość kadrów, z których każdy mógłby być obrazem” (christianitytoday.com).

Tuż po drugiej wojnie światowej francuski Czerwony Krzyż prowadzi akcję repatriacji i gromadzi swoich obywateli w szpitalu. Wśród lekarzy jest młodziutka Mathilda Beaulieu (Lou de Laâge). W szpitalu zjawia się siostra z oddalonego o kilka kilometrów klasztoru i błaga o pomoc dla umierającej kobiety. Problemem jest poród jednej z zakonnic… Okazuje się, że siostry padły ofiarą zbiorowego gwałtu dokonanego przez czerwonoarmistów. Mathilda chce sprowadzić pomoc, lecz Matka Przełożona (Agata Kulesza) chce za wszelką cenę ukryć tajemnicę, żeby uniknąć skandalu. Witana przez zakonnice z nieufnością, Mathilda wkracza w nieznany sobie świat i zaprzyjaźnia się z siostrą Marią (Agata Buzek). Razem odkryją przerażającą prawdę, ukrytą za murami klasztoru…

Obsada

Lou de Laâge (Mathilda)

Francuska aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna. Urodzona 27 kwietnia 1990 roku w Bordeaux we Francji. Zagrała m.in. w filmach Respire, „Anna Karenina”, Zdarzyło się w Saint-Tropez, Jappeloup, Lubię patrzeć na dziewczyny, „Nino”. Za rolę Raphaëlle Dalio w filmie Jappeloup w reżyserii Christiana Duguay otrzymała w 2014 roku nominację do francuskiej nagrody Cezara dla najbardziej obiecującej aktorki. Podczas MFF Berlinale 2016 wyróżniona nagrodą Shooting Stars, przyznawaną 10 najzdolniejszym europejskim aktorom młodego pokolenia (w poprzednich latach otrzymały ją takie sławy jak Daniel Craig, Carey Mulligan, Moritz Bleibtreu czy laureatka Oscara Rachel Weisz).

Agata Buzek (Maria)

Ma największy dorobek międzynarodowy spośród polskich aktorek. Pracowała ze znakomitymi twórcami: Peterem Greenawayem, Martinem Freemanem, Marleen Goris, Emily Watson, Andrzejem Wajdą. Dwukrotnie była nominowana do Orła – Nagrody Polskiej Akademii Filmowej. To wyróżnienie, jak i wiele innych, w tym Nagrodę Publiczności im. Zbyszka Cybulskiego, otrzymała za rolę Sabiny w filmie Rewers Borysa Lankosza. Podczas Berlinale 2010 znalazła się wśród dziesięciorga najbardziej utalentowanych europejskich aktorów młodego pokolenia i uhonorowana nagrodą Shooting Stars. W 2013 roku wystąpiła w amerykańsko-brytyjskim filmie Koliber w reżyserii Stevena Knighta, w którym zagrała główną kobiecą rolę u boku Jasona Stathama. Ostatnio wystąpiła w filmach Lena Christophe’a van Rompaey’ego, 11 minut Jerzego Skolimowskiego, Performer Macieja Sobieszczańskiego. Aktualnie pracuje w Paryżu nad rolą u boku Isabelle Huppert w spektaklu pt. „Phedre(s)” w L’Odeon Theatre de l’Europe.

Agata Kulesza (Matka Przełożona)

Jest jedną z najwybitniejszych polskich aktorek. Pochodzi ze Szczecina. Ukończyła z wyróżnieniem PWST w Warszawie (obecnie Akademia Teatralna im. Zelwerowicza) w 1994 r. Przez wiele lat była aktorką Teatru Dramatycznego, w 2011 r. związała się z Teatrem Ateneum w Warszawie, gdzie obecnie gra w spektaklach „Mary Stuart” w reżyserii Agaty Dudy-Gracz oraz „Merylin Mongoł” w reżyserii Bogusława Lindy. Jest laureatką około stu polskich i zagranicznych nagród aktorskich, zarówno za role teatralne jak i filmowe, w tym m.in.: nagrody teatralnej Feliks Warszawski, dwukrotnie nagrody Polskiej Akademii Filmowej Orzeł, nagrody za główną rolę żeńską na Gdyńskim Festiwalu Filmowym, licznych nagród za role filmowe na polskich festiwalach filmowych (m.in. Złota Kaczka, Offskar, wyróżnienie na Sopot Film Festival, nagroda na Koszalińskim Festiwalu Debiutów Filmowych "Młodzi i Film") oraz zagranicznych (m.in. Les Arcs European Film Festival we Francji, a także Hiszpanii, USA, Albanii czy Chorwacji). Jest laureatką Los Angeles Film Critics Association, otrzymała wyróżnienia kół krytyków filmowych w Nowym Jorku i Chicago, a także nominację do Europejskiej Nagrody Filmowej. Została uhonorowana srebrnym medalem Gloria Artis i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Film Ida z Agatą Kuleszą w roli głównej otrzymał pierwszego w historii polskiej kinematografii Oskara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego. Ponadto jej filmografia obejmuje wiele wybitnych ról, w cieszących się powodzeniem zarówno wśród widzów jak i krytyków tytułach, w tym m.in. Kilka prostych słów Anny Kazejak, Moje pieczone kurczaki Iwony Siekierzyńskiej, Skrzydlate świnie Anny Kazejak, Ki Leszka Dawida, Sala samobójców Jana Komasy, Róża Wojciecha Smarzowskiego, Pani z Przedszkola Marcina Krzyształowicza, Moje córki krowy Kingi Dębskiej. Aktorka nie unika udziału w spektaklach teatru telewizji (ostatnio „Rewizor” w reżyserii Jerzego Stuhra i „Komety” Leszka Dawida), serialach telewizyjnych, m.in. główna rola w jednej z najlepszych produkcji serialowych ostatnich lat Krew z krwi w reżyserii Xawerego Żuławskiego (sezon 1) i Jana Komasy oraz Kasi Adamik (sezon 2) czy Terapia w sieci zrealizowana dla player.pl. Na premierę czekają najnowsze filmy z jej udziałem - „Szczęście świata” w reżyserii Michała Rosy oraz True Crimes w reżyserii Alexandrosa Avranasa.

Vincent Macaigne (Samuel)

Aktor, reżyser, scenarzysta urodzony 19 października 1978 roku we Francji. Wystąpił w blisko dwudziestu filmach, w tym: Tristesse Club, Kingston Avenue, Spotkałem ją 14 lipca, Jaszczurki, Gorące lato, „Świat bez kobiet”. Otrzymał dwie nominacje do nagrody Cezara. Jedną, w 2014 roku, dla najbardziej obiecującego aktora za rolę Patora w filmie Spotkałem ją 14 lipca Antonina Peretjatko. Drugą, rok wcześniej, dla najlepszego filmu krótkometrażowego za reżyserię obrazu „Ce qu’il restera de nous”. W tym samym roku był nominowany do nagrody Grand OFF w kategorii najlepszy aktor za główną rolę w filmie Kingston Avenue Armela Hostiou.

Joanna Kulig (Irena)

Urodzona 24 czerwca 1982 roku w Krynicy-Zdrój. Absolwentka PWST im. Ludwika Solskiego w Krakowie, którą ukończyła w 2007 roku jako aktorka dramatyczna ze specjalizacją wokalno-estradową. W latach 2007-2008 współpracowała z Teatrem Starym w Krakowie. W 1998 roku wygrała program „Szansa na sukces”, wykonując piosenkę Grzegorza Turnaua „Między ciszą a ciszą”, co zaowocowało współpracą przy kolejnej płycie artysty pt. „Liryka”. Na dużym ekranie pierwszy raz pojawiła się w debiutanckim filmie Grzegorza Packa Środa, czwartek rano. Za tę rolę otrzymała nagrodę Prezydenta Gdyni za debiut aktorski na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych oraz nagrodę za debiut aktorski w głównej roli kobiecej na Koszalińskim Festiwalu Debiutów Filmowych „Młodzi i Film”. W 2009 roku uhonorowano ją nagrodą za najlepszą rolę kobiecą na 9. Festiwalu Teatrów Telewizji „Dwa Teatry” w spektaklu TV „Doktor Halina” w reż. Marcina Wrony. Za rolę w filmie Sponsoring Małgośki Szumowskiej otrzymała nagrodę podczas 37. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni oraz Nagrodę Polskiej Akademii Filmowej „Polskie Orły 2013” za Najlepszą Drugoplanową Rolę Kobiecą, a także była nominowana do Nagrody im. Zbyszka Cybulskiego. W 2013 roku wystąpiła w roli tytułowej w spektaklu muzycznym TVP „Pamiętnik pani Hanki” w reżyserii Borysa Lankosza, który powstał z okazji 100. rocznicy urodzin Jerzego Wasowskiego. Ponadto wystąpiła w filmach Pawła Pawlikowskigeo Ida i Kobieta z piątej dzielnicy a także w filmach Disco Polo (w reżyserii jej męża Macieja Bochniaka),  Facet (nie Weroniki Migoń, Nieulotne Jacka Borcucha, Milion dolarów Janusza Kondratiuka, Maraton tańca Magdaleny Łazarkiewicz, Janosik. Prawdziwa historia czy Hansel i Gretel: łowcy czarownic Tommy’ego Wirkoli i wielu innych. Aktualnie gra w warszawskim Teatrze Ateneum w musicalu "Niech no tylko zakwitną jabłonie" Osieckiej w reż. Wojciecha Kościelniaka. Ostatnio zagrała w spektaklu TVP "Dom kobiet" Nałkowskiej w reż. Wiesława Saniewskiego. Gra główną rolę w serialu komediowym TVP2 O mnie się nie martw.

Eliza Rycembel (Teresa)

Studentka Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Urodziła się w 1992 roku w Warszawie. Przez 11 lat tańczyła w Studio taneczno-aktorskim Hanny Kamińskiej przy Ogólnokształcącej Szkole Baletowej. Uczęszczała do Autorskiej Szkoły Musicalowej Macieja Pawłowskiego, z którą występowała w spektaklach muzycznych „Taniec Wampirów”, „Czarnoksiężnik z Krainy Oz”, ,,Wicked” oraz „Grease”. Aktorstwa uczyła się również w studium Romy Gąsiorowskiej aktoRstudium. W Teatrze Muzycznym Roma grała w spektaklu „Aladyn Jr” w zespole wokalnym. Zagrała Hesię w spektaklu „Moralność Pani Dulskiej“ (reż. P. Furman) oraz Anię w spektaklu „Ania z Zielonego Wzgórza“ (reż. P. Furman). Skończyła Lart – Policealne Studium Aktorskie. Zrobiło się o niej głośno w 2014 roku za sprawą występu w Obietnicy Anny Kazejak, który był jej debiutem filmowym. Za tę rolę została uhonorowana nagrodą dla najlepszej aktorki na Międzynarodowym Festiwalu Filmów „Gaffa Film Festival” w Wiedniu oraz dostała wyróżnienie na Festiwalu Aktorstwa Filmowego im. Tadeusza Szymkowa. W 2015 roku pojawiła się – ponownie – u boku Andrzeja Chyry w inspirowanym prawdziwymi wydarzeniami filmie Carte Blanche w reż. Jacka Lusińskiego.

Anna Próchniak (Zofia)

Urodziła się w 1988 roku. W 2013 roku ukończyła PWSFTviT w Łodzi. Jeszcze w trakcie studiów zadebiutowała w filmie Bez wstydu Filipa Marczewskiego, który pojawił się na ekranach kin w 2012 roku. W teatrze zadebiutowała rolą Nataszy Wiernikowej w spektaklu „Marzenie Nataszy” w reżyserii Wojciecha Urbańskiego w Teatrze Powszechnym w Warszawie. Została za nią nominowana do Feliksów Warszawskich oraz nagrodzona za najlepszy debiut w roli kobiecej na festiwalu Pierwszy Kontakt w Toruniu. Wspólnie z Joanną Osydą otrzymała nagrodę za najlepszy Duet Aktorski na VI Międzynarodowym Festiwalu Współczesnej Dramaturgii Kolada Plays w Jekaterynburgu w Rosji. Popularność przyniósł jej film Miasto 44 Jana Komasy, w którym wcieliła się w postać Kamy. Za tę rolę otrzymała m. in. Nagrodę im. Piotra Łazarkiewicza dla młodych talentów podczas Polish Film Festival w Los Angeles oraz Nominację do Nagrody im. Zbyszka Cybulskiego. 

Katarzyna Dąbrowska (Anna)

Urodziła się w 1984 roku. Dzieciństwo i młodość spędziła w Nidzicy na Mazurach, gdzie uczęszczała do LO im. Stanisława Wyspiańskiego. Jeszcze w liceum, w 2000 roku, zdobyła Grand Prix Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki Francuskiej w Lubinie. W 2006 roku uczestniczyła w Międzynarodowym Konkursie Wokalnym w Petersburgu (II Nagroda w kategorii Piosenka Aktorska) i konkursie Pamiętajmy o Osieckiej, w którym zajęła pierwsze miejsce. Rok później wygrała Studencki Festiwal Piosenki w Krakowie, a także III Nagrodę oraz Nagrodę publiczności Przeglądu Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu. W 2007 roku ukończyła studia na wydziale aktorskim Akademii Teatralnej w Warszawie, grając w spektaklach dyplomowych „Usta pełne ptaków” (rola Leny - Matki), „Tańce w Ballybeg” (rola Kate, za którą otrzymała nagrodę na Festiwalu Szkół Teatralnych w Łodzi) oraz spektaklu muzycznym w reżyserii Mariusza Benoit „MP3”. Od sezonu 2007/2008 jest aktorką Teatru Współczesnego w Warszawie, gdzie debiutowała rolą Leni w „Procesie” Franza Kafki w reż. Macieja Englerta. W 2008 roku dołączyła do stałej obsady serialu Na dobre i na złe, w którym do tej pory gra chirurga Wiktorię Consalidę. Razem z Moniką Węgiel i Agnieszką Judycką tworzy trio wokalne Amok. W grudniu 2011 roku zespół wydał swój debiutancki album utrzymany w klimacie jazzu i bluesa. Na swoim koncie ma także kilka solowych projektów muzycznych m.in. „Matuszkiewicz” z kwartetem smyczkowym Apertus Quartet oraz „Stan podgorączkowy” z Janem Smoczyńskim, z którymi koncertuje. Współpracuje również z Teatrem Polskiego Radia, w 2015 roku otrzymała Nagrodę Aktorską za główną rolę kobiecą w słuchowisku „Pożegnalna podróż" na XV Festiwalu Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry" w Sopocie. W 2015 roku nagrodzona Jantarem na Festiwalu Młodzi i Film w Koszalinie za rolę Dziuni w filmie Sprawiedliwy. Na emisję jesienią zaplanowany jest serial telewizyjny Belfer w reż. Łukasza Palkowskiego, zrealizowany dla Canal +, z dużą rolą aktorki.

Helena Sujecka (Ludwika)

Absolwentka wrocławskiej PWST z 2009 roku. Młoda aktorka zadebiutowała rolą aktorki Julii w spektaklu „Zaśnij teraz w ogniu” Przemysława Wojcieszka we wrocławskim Teatrze Polskim w 2007 roku. Wcześniej zagrała niewielkie role w filmach: Ryś Stanisława Tyma, Pitbull Patryka Vegi, Afonia i pszczoły Jana Jakuba Kolskiego. W 2007 roku brała udział w międzynarodowym projekcie teatralnym „Sen Noci Svatojanskiej” w reżyserii R. Csontosa. Zagrała brawurowo Nastazję w „Idiocie” w reżyserii Wojciecha Kościelniaka w teatrze muzycznym Kapitol. Od 2007 roku na stałe związana z Teatrem Ad Spectatores. Ze Spectatorsami grała w spektaklu „Wrzesień 27 42 08”, w którym wystąpiła w dwóch rolach: dozorczyni pani Baum i Sary, żony bogatego wrocławskiego przemysłowca. W 2008 roku otrzymała stypendium artystyczne Wydziału Kultury Miasta Wrocławia. Na 30. Przeglądzie Piosenki Aktorskiej znalazła się w finale, śpiewając piosenki „Co ona ma” Urszuli Dudziak i „Mam chłopczyka na Kopernika” ze słowami wiersza Juliana Tuwima. Laureatka nagrody „Jańcio Wodnik” za największe odkrycie festiwalu Prowincjonalia we Wrześni za rolę w filmie Cudowne lato w 2011 roku. Inne filmy z jej udziałem: Yuma, Chce się żyć, Być jak Kazimierz Deyna, Małe stłuczki.

Producent - Aeroplan Film

Za produkcję Niewinnych ze strony polskiej odpowiadają Eliza Oczkowska i Klaudia Śmieja z Aeroplan Film. Ich wcześniejszy wspólny projekt to Barany. Islandzka Opowieść w reżyserii Grimura Hakonarsona, nagrodzony w Cannes oraz na kilkunastu innych festiwalach na całym świecie. Aeroplan Film aktualnie kończy pracę nad koprodukcją turecko-francusko-niemiecko-polską „Clair-obscur” w reżyserii uznanej  tureckiej reżyserki Yesim Ustaoglu.

Eliza Oczkowska jako producentka ma na swoim koncie również głośne filmy animowane – nagradzaną na kilkunastu festiwalach Świteź Kamila Polaka oraz Jeża Jerzego Wojciecha Wawszczyka, Jakuba Tarkowskiego i Tomasza Leśniaka.  Przez siedem lat była współwłaścicielką i zarządzała największym w Polsce domem produkcyjnym specjalizującym się w produkcji filmów reklamowych. Aktualnie jest współwłaścicielką studia animacji Human Ark, które pracuje między innymi nad serialem animowanym dla dzieci „Kacperiada” oraz nad filmem pełnometrażowym Diplodok.

Klaudia Śmieja to współproducentka głośnych filmów fabularnych, między innymi Pod Mocnym Aniołem Wojtka Smarzowskiego i Chemii Bartosza Prokopowicza. Rozwija w Polsce segment koprodukcji mniejszościowych, odpowiadając aktualnie między innymi za nowy film Adriana Sitaru „Ilegitim”, świetnie przyjęty na tegorocznym festiwalu filmowym w Berlinie, oraz grecko-polski „Park” Sofii Exarchou. 

Rozmowa z reżyserką i scenarzystką Anne Fontaine

– Dlaczego zdecydowałaś się opowiedzieć o tym właśnie fragmencie polskiej historii? Co takiego wzbudziło twoje zainteresowanie i sprawiło, że zapragnęłaś podzielić się tym z publicznością?

– Od samego początku towarzyszyły mi silne emocje – gdy po raz pierwszy usłyszałam tę historię, byłam nią głęboko poruszona. Tym niesamowitym splotem różnych zdarzeń, który doprowadził do spotkania młodej francuskiej lekarki z grupą polskich zakonnic, starających się ze wszystkich sił utrzymać swą wiarę w sytuacji skrajnej przemocy, zarówno psychicznej, jak i fizycznej. Historia rozgrywa się w Polsce, pod sam koniec II wojny światowej. To co dzieje się za murami tego odizolowanego od świata klasztoru rzuca nowe światło na toczącą się w tle wielką historię i pokazuje jak ogromną siłę ma ludzka solidarność – to właśnie ona wyprowadza te kobiety z mroku.

– O czym właściwie są Niewinne? O przyjaźni? O spotkaniu dwóch różnych, ale równie skomplikowanych kobiecych światów?

– Tak, to film o dziwnym, przypadkowym spotkaniu dwóch bardzo silnych kobiet, spotkaniu, które przerodzi się w bardzo specyficzną przyjaźń. Światy Mathildy i Matki Przełożonej kompletnie się rozmijają – lekarka jest wszystkim, czym zakonnica nie jest. Twardo stąpa po ziemi, jest pragmatyczna. Skonfrontowana ze ślepymi przekonaniami Matki Przełożonej, decyduje się walczyć i odmawia przyjęcia wszelkich zasad, które mogą stanowić jakiekolwiek zagrożenie dla życia tych kobiet. Dzięki wytrwałości stopniowo udaje się jej przeciągnąć na swoją stronę siostrę Marię (w tej roli Agata Buzek), ale jednocześnie Mathilda przekonuje się do racji Przełożonej i uświadamia sobie, jak bardzo skomplikowana jest sytuacja całego klasztoru. Oba te twarde charaktery spotykają się gdzieś w połowie drogi. Istotą tej opowieści jest to, w jaki sposób dwie kobiety, mające całkowicie odmienny punkt widzenia, łączą siły i próbują znaleźć wyjście z dramatycznej sytuacji. To jest bardzo znaczący i uniwersalny wydźwięk tej historii, dotyczący sytuacji kobiet w różnych krajach, aż do dziś.

– Jak wyglądała twoja współpraca z polskimi aktorami i z polską częścią ekipy? Czy sprawiła ci satysfakcję?

– Od samego początku procesu kompletowania obsady, w który nieoceniony wkład wniosła nasza reżyserka castingu, śp. Weronika Migoń, byłam pod ogromnym wrażeniem kunsztu polskich aktorek, sposobu ich gry, który jest niezwykle intensywny i autentyczny. To był naprawdę cudowny czas. Moim jedynym problemem było to, że miałam do obsadzenia zaledwie kilka ról, a tyle talentów. Oczywiście role Marii i Matki Przełożonej były wyjątkowo trudne. Obie wymagały użycia szerokiego wachlarza najbardziej ukrytych – ale jednak możliwych do odczytania – emocji, stanowiących połączenie bólu i determinacji.

Ucieszyłam się bardzo, gdy Agata Buzek zgodziła się zagrać Marię. To bardzo skomplikowana rola, również dlatego, że większość jej kwestii jest po francusku. Agata wykazała się wspaniałymi umiejętnościami lingwistycznymi i w cudowny sposób połączyła hart ducha z pewną kruchością zakonnicy. Jednoczesne zestawienie pewności swoich przekonań i wątpliwości jest dokładnie tym, czym jest wiara, albo przynajmniej tym, czym powinna być… Jeśli chodzi o Agatę Kuleszę, którą znałam jedynie z jej roli w Idzie, było czymś niesamowitym zobaczyć jej przemianę, jak bez najmniejszego trudu wcieliła się w surową i niezłomną Matkę Przełożoną. Agata jest jak kameleon, jej zdolność do wchodzenia w rolę i wychodzenia z niej to prawdziwa uczta dla reżysera.

Poza ich wspaniałym aktorstwem, obie Agaty (jak zresztą i pozostałe dziewczyny) to przede wszystkim bardzo mądre kobiety, których sugestie co do dialogów i psychologicznych motywacji postaci zawsze były trafne i bardzo pomocne. Wszystkie pracowały bardzo ciężko, również poza godzinami pracy, starając się wciąż wszystko ulepszać. Praca z polską ekipą była intensywna i niezwykle satysfakcjonująca. Było oczywiście kilka rozbieżności, wynikających z różnych praktyk filmowania. Ale w sumie to doświadczenie dało mi sporo satysfakcji i mam nadzieję, że polska część ekipy również tak to odbiera.

– Jak sądzisz, jak film zostanie odebrany przez polską widownię? Polska jest krajem bardzo wrażliwym na punkcie swojej historii. Pewne tematy, jak np. religia, wciąż pozostają tematami tabu…

– To pytanie jest dla mnie bardzo trudne. Moja wiedza na temat Polski nie pozwala mi sięgać aż tak daleko i oczekiwać określonych reakcji. Mogę mieć tylko nadzieję, że nie będzie tylko jednej reakcji. Starałam się nie wywoływać żadnych kontrowersji, nie chciałam szokować, a wyłącznie raz jeszcze przyjrzeć się pewnym wydarzeniom, które rzeczywiście miały miejsce pod koniec 1945 roku i próbować nadać im współczesne znaczenie. Nie chcę wyjść na zbyt pewną siebie, ale korzystając z okazji muszę powiedzieć, że pokazywaliśmy Niewinne kilku przedstawicielom Kościoła we Francji i zareagowali na film bardzo pozytywnie.

Sylwetka reżyserki

Anne Fontaine

Jedna z najważniejszych współczesnych francuskich reżyserek i scenarzystek. Zadebiutowała w 1993 roku filmem „Les Histoires d'amour finissent mal... en général”, za który otrzymała prestiżową Nagrodę Jeana Vigo. Cztery lata później jej Nettoyage à sec zdobył nagrodę za scenariusz na festiwalu w Wenecji. Po raz kolejny zwróciła uwagę krytyki i publiczności filmami Nathalie... i Dziewczyna z Monaco, które w przewrotny sposób krytykowały mieszczańskie zakłamanie, wyśmiewając się z dwulicowości obyczajowej Francuzów.

Wielkim międzynarodowym sukcesem Fontaine była superprodukcja Coco Chanel z Audrey Tautou, opowiadająca losy legendarnej projektantki. W 2013 roku zrealizowała kontrowersyjne Idealne matki z Robin Wright i Naomi Watts. Świetnie czuje się w kinie gatunków, jak również w odważnych obyczajowo dramatach. Jej filmy koncentrują się na świecie kobiet – analizie ich złożonych motywacji, odkrywaniu namiętności, fascynacji i tajemnic.

Tło historyczne

Ta historia zaczęła się od Mathildy. A dokładnie MADELEINE PAULIAC, która stała się pierwowzorem dla filmowej bohaterki. Nie wiemy o niej dużo, ale urodziła się w 1912 roku, a zmarła w Sochaczewie, niedaleko Warszawy, 13 lutego 1946 roku w wieku 34 lat. Była oficerem 1 Armii Francuskiej w randze porucznika. Jak głosi dyplom nadania jej pośmiertnego odznaczenia, „zmarła przypadkowo na służbie”. Odznaczona Orderem Kawalera Legii Honorowej – najwyższym odznaczeniem nadawanym przez państwo francuskie oraz Krzyżem Wojennym z palmą. Niewiele więcej wiemy też o istocie misji Francuskiego Czerwonego Krzyża w Polsce w 1945 roku. Należy podejrzewać, że chodziło o odnalezienie i odesłanie do Francji obywateli francuskich, którzy jakimś trafem znaleźli się w ZSRR. Mogło również chodzić o francuskich obywateli oswobodzonych z obozów koncentracyjnych rozsianych po całej Polsce.

Drugi element historii scenariuszowej to dom zakonny, którego zakonnice w nieodległej przeszłości – około dziewięć miesięcy wcześniej – zostały zgwałcone przez żołnierzy Armii Czerwonej. Marcin Zaremba w książce „Wielka Trwoga. Polska 1944 – 1947” opisuje wielką skalę tego zjawiska i jego powszechność. Żadna kobieta w tym czasie nie mogła czuć się bezpieczna. Bez względu na wiek: „kobiety są kobietami podobno od 9 lat do 80, a nawet był wypadek 82” [cytat za Marcinem Zarembą]. Siostry zakonne nie były z tej grupy wyłączone, więcej zdaje się, że były jeszcze bardziej bezbronne w klasztorach, często znajdujących się na uboczu. Choćby przykład klasztoru elżbietanek w Nysie, w którym zgwałcono ponad 150 zakonnic: „Nie było miejsca, przestrzeni czy okoliczności, która dawałaby kobietom schronienie” – pisze Marcin Zaremba.

Fala agresji seksualnej wzrastała wraz z postępowaniem frontu i zbliżaniem się Armii Czerwonej do terenów niemieckich. Należy w związku z tym zaznaczyć, że najsilniej ten problem dotyczył terenów tzw. Ziem Odzyskanych, Śląska, Mazur. Tereny polskie były początkowo „pod ochroną”, żeby nie nastawiać Polaków negatywnie do wyzwoleńczej armii. Jednakże w chwili zbliżania się do terenów niemieckich i zwycięstwa, które było już tylko kwestią czasu, rozprzężenie wśród żołnierzy i wojenna demoralizacja potęgowały się.