Filmy intelektualista, lata 30.

Młody pisarz, Lucjan Salis, wynajmuje miejsce w pokoju swojego przyjaciela Zygmunta Stukonisa. Oprócz nich w ogromnym pokoju mieszkają jeszcze: student prawa, Józef Bednarczyk, młoda dziewczyna Teodozja razem ze swoim bratem, studentem medycyny, Mieciek, brat Zygmunta, oraz młoda kobieta – Felicja. Lucjan i Zygmunt całe dnie spędzają w barach i restauracjach na piciu wódki i rozmowach o sensie życia. Pewnego dnia do miasta wraca ich przyjaciel „Dziadzia”.

Lato 1939 roku. Profesor Gabriel Tomicki (Bronisław Pawlik), nazywany przez znajomych don Gabrielem, spiera się podczas zebrania naukowego ze swoim adwersarzem, dr. Stanisławem Dogiem-Leśniewskim. Prof. Tomicki jest germanistą wykształconym na niemieckich uniwersytetach w Heidelbergu i Lipsku. Nie wierzy w możliwość rozpętania wojny przez potomków Goethego, Schillera i Hegla… Dr Dog-Leśniewski, subtelny znawca kultury francuskiej, jest odmiennego zdania. Zacięte spory, jakie od jakiegoś czasu wiodą, nie mają tylko charakteru intelektualnego, lecz również psychologiczny. Tomicki, mężczyzna niepozorny i wątły, na dodatek krótkowidz, ma trudności w kontaktach z kobietami. Dog-Leśniewski jest mężczyzną przystojnym i czarującym, cieszącym się ogromnym powodzeniem u płci pięknej. Tymczasem nadchodzi 1 września. Wybucha wojna. Zafascynowany osiągnięciami ducha germańskiego don Gabriel postanawia zaciągnąć się do wojska. Okazuje się jednak, że jest niezdolny do służby liniowej. Podczas jednego z nalotów poznaje w schronie Florentynę – fordanserkę z klubu nocnego Casanova. Dziewczyna jest jego sąsiadką, lecz przez całe lata nie zwracał na nią uwagi. Wspólnie postanawiają opuścić pogrążającą się w chaosie stolicę. Dźwigając plecaki, maszerują nocą. Za dnia sypiają po stodołach. Tomicki zakochuje się we Florentynie i dzięki niej leczy swój zadawniony kompleks. Udaje mu się także zaciągnąć do wojska.

W faszystowskich Włoszech w 1935 roku malarz, z wykształcenia lekarz, zostaje wysłany do odległego regionu w pobliżu Eboli. W czasie pobytu na prowincji dowiaduje się, że należy doceniać piękno i mądrość chłopów a także jak przezwyciężać izolację...