Filmy artysta, filantrop

Jeffrey Lebowski to zapyziały hipis, który woli, kiedy nazywa się go Kolesiem. Jego życiową pasją jest gra w kręgle, więc jest wielce zdziwiony, kiedy pewnej nocy zastaje w swoim domu dwóch cyngli, którzy nie dosyć, że żądają spłaty nieistniejącego długu, to jeszcze załatwiają się na jego drogocenny dywan. Okazuje się, że cyngle popełnili pomyłkę, gdyż Koleś ma takie samo nazwisko jak rzeczywisty dłużnik, obrzydliwie bogaty Big Lebowski. Koleś postanawia udać się do dworu Lebowskiego, by uzyskać rekompensatę za zniszczony dywan. Jednak Lebowski oraz jego asystent, oprócz tego, iż darowują mu nowy dywan, mają dla niego bardzo łatwe zadanie: oddać okup porywaczom, którzy uprowadzili młodą żonę Lebowskiego, Bunny. Koleś liczy na łatwy zarobek, jednak, głównie z winy kolegi, Waltera, plan przekazania pieniędzy spala na panewce...

Głównym przesłaniem filmu jest pragnienie wolności, które motywuje działania bohatera i prowadzi do moralnego zwycięstwa. Zew wolności wiedzie go do powstania styczniowego, pozwala uciec fortelem z carskiej niewoli oraz powrócić z politycznego wygnania we Francji. Jego wolny duch uczyni go także artystą-malarzem i pozwoli zakosztować sławy. Ale i wówczas odczuwa niedosyt, by z czasem porzucić sztukę na rzecz "większej wolności". Wkrótce "umiera dla świata" i udaje się do klasztoru jezuitów. Jednak i tam jego niepokorny duch dusi się w murach intelektualnego klasztoru. Targany wątpliwościami, załamuje się duchowo i uznany za obłąkanego trafia do zakładu psychiatrycznego. W końcu przywdziewa własny habit i staje się Bratem Albertem. Wszystko to staje się osią fabuły filmu "Nędzarz i madame".