Yael Hersonski – ur. w 1976 roku w Izraelu. W latach 1996-1998 studiowała filozofię na Uniwersytecie w Tel Awiwie. W latach 1998-2003 studiowała w Sam Spiegel Film & Television School, którą ukończyła z wyróżnieniem. Pracowała jako wolny strzelec w branży filmowej, podejmując się pracy reżyserskiej i montażowej również dla izraelskiej telewizji. Niedokończony film to jej debiut dokumentalny.
„Wspaniały, poruszający, tajemniczy i intelektualnie prowokujący film dokumentalny.”
New York Times
„Piątka z plusem: głęboki, hipnotyzujący, najwyższej wagi film dokumentalny.”
Entertainment Weekly
„Szczyt mistrzostwa. Hersonski pokazuje nam materiały archiwalne, tworząc na ich bazie jednolity film, obudowany dodatkowo dźwiękowo-wizualną symfonią. Wspaniałe upamiętnienie niezmiernie ważnego świadectwa historii.”
Time Out New York
„Pięć gwiazdek! Niesamowity wręcz film. Z jednej strony przerażający, z drugiej – fascynujący. To, co tu widzimy, stymuluje nas do przemyślenia sposobu, w jaki filtrujemy nasze wspomnienia o bolesnych historycznych wypadkach. Film jest potwierdzeniem tego, że prawda o ohydnym ludzkim zachowaniu musi zostać ujawniona. Hersonski w zimny, jasny i przekonywujący sposób ujawnia fakty, tworząc prawdziwie rewelacyjny film dokumentalny o olbrzymiej wartości i wadze.”
About.com
„Oglądanie tego filmu przypomina śledzenie detektywistycznej historii, w której tajny agent co rusz daje nam klucz do rozszyfrowania tajemnicy.”
Hiffington Post
„Film dokumentalny, którego nie możesz przegapić i wobec którego nie można przejść obojętnie.”
Entertainment Weekly
„Ten film jest dowodem na to, że siła prawdy może być odnaleziona bez względu na historyczny kontekst.”
Washington Post
„Przerażający i wręcz bezcenny pod względem historycznym film dokumentalny.”
The Hollywood Reporter
W maju 1942 roku do warszawskiego getta przybyła ekipa filmowa Urzędu Propagandy III Rzeszy. Operatorzy pracowali przez miesiąc, rejestrując sceny z życia ulicy, pokazując skrajną nędzę i świat dobrze odżywionych, wchodząc do zabiedzonych podwórek i wykwintnych restauracji, kreując świat kontrastów i pracując nad "uchwyceniem żydowskiego charakteru". Zapis odnaleziono zaraz po wojnie, w archiwach filmowych nazistów. Przez lata uważano go za prawdziwy portret życia w warszawskim getcie.
Reżyserka Yael Hersonski postanowiła zbadać okoliczności powstania filmu. 50-minutowy zapis przestudiowała ujęcie po ujęciu, przejrzała archiwa, prywatne zapiski na temat obecności ekipy w getcie, dotarła do materiałów z przesłuchań niemieckiego operatora filmowego, Willy'ego Wista. Mozolna analiza pokazuje, że dokument to jeszcze jedna mistyfikacja propagandy nazistów, a "normalne" życie od początku do końca zaaranżowano, pod bacznym okiem pilnujących porządku esesmanów. Na film składają się wspomnienia i komentarze ocalonych, fragmenty niesławnego filmu, sylwetki uchwyconych w kadrze niemieckich operatorów i przerażone spojrzenia filmowanych mieszkańców getta. Wychwycone przez reżyserkę niuanse przenoszą film na poziom uniwersalny, każą zastanowić się nad naturą i uwarunkowaniami każdego zapisu archiwalnego.
Bohaterami filmu są nie tylko widoczni na ekranie mieszkańcy, ale także kilku ocalonych z Zagłady. Reżyserka konfrontuje ich z niemieckim filmem, wsłuchując się w ich komentarze. "Przechodziłam obok trupów, ale ich nie zauważałam. Nie byłam w stanie niczego poczuć. Jestem szczęśliwa, że dziś mogę płakać, że dziś jestem człowiekiem." mówi jedna z rozmówczyń.
Niedokończony film jest próbą odnalezienia prawdy, jaka kryje się w najbardziej tajemniczym materiale propagandowym, jaki naziści nakręcili w warszawskim getcie. Zapis ten powstał tuż przed deportacją Żydów z getta. Jak na ironię, ów archiwalny, czarno-biały materiał był po wojnie często wykorzystywany zarówno przez filmowców, jak i muzea jako żywa ilustracja wspomnień oraz świadectw zebranych wśród ocalałych z tragedii. Tylko kilka osób wiedziało o cynicznym sposobie, w jaki powstał ten film. Naziści wykorzystali tu getto jako filmową scenerię, Żydów jako aktorów, a nieżywe ciała jako eksponaty filmowej wystawy na cześć III Rzeszy.
Film kwestionuje naszą percepcję fotograficznego obrazu, jak również sposób, w jaki postrzegamy i rozumiemy historię. Odwołując się do słów Waltera Benjamina można zatem stwierdzić, że w Niedokończonym filmie historia rozpada się na obrazy, a nie narrację.
Holokaust skonfrontował ludzkość nie tylko z niewyobrażalnym wręcz bestialstwem i horrorem, lecz również – po raz pierwszy w historii – z jego systematyczną dokumentacją. Znaczne bardziej niż cokolwiek innego, fotograficzna dokumentacja tej tragedii na zawsze zmieniła sposób, w jaki archiwizowana jest przeszłość. Okrucieństwa popełniane przez nazistów były fotografowane z większą intensywnością, niż jakiekolwiek zło wcześniej lub później. Od czasów wojny te obrazy, nakręcone przez ewidentnych przestępców, były przedmiotem manipulacji. W najlepszym przypadku służyły jako ilustracja historii, w najgorszym – jako historyczna prawda.
Zdając sobie sprawę, że nikt, kto mógłby dać świadectwo tamtym wypadkom, nie ocalał, próbowałam w tym filmie przetestować nieme materiały filmowe, które pozostały (jako jedyne) po tym zdarzeniu. Starałam się krytycznie spojrzeć na potencjał tego zapisu, aby zbadać zarówno jego udawaną przecież prawdziwość, jak i sposób, w jaki został on spreparowany.
Ciekawiło mnie, w jaki sposób archiwalne materiały kręcone przez oprawców poświadczają cierpienie ich ofiar. Interesowało mnie również to, gdzie kończy się realność filmu, a zaczyna manipulacja. Moim zdaniem ma to miejsce wraz z momentem, w którym ofiara spojrzy w kamerę. To właśnie w tym spojrzeniu zawiera się cała emocjonalna prawda, której w żaden sposób nie jest w stanie zniszczyć mechanizm propagandy. To jedyna prawda, której nikt nie jest w stanie wykraść i posiąść. Prawda, która pozostaje na zawsze i poświadcza, że tu byliśmy i istnieliśmy w tym świecie. Przekazuje to, czego słowa nie są w stanie opisać.
Chciałam przedstawić w filmie to właśnie przesłanie, a jednocześnie zakwestionować sposób, w jaki w XXI wieku patrzymy na przeszłość. Chciałam zaburzyć tkwiące w nas przekonanie o pełnej i właściwej znajomości historii, a tym samym wzmocnić emocjonalną zdolność do patrzenia na nią poza płaszczyzną czasu.
Warszawskie getto było największym żydowskim gettem, jakie powstało podczas II wojny światowej. Wśród ponad 440 tysięcy ludności byli zarówno polscy Żydzi, jak i Romowie. Tyfus, bieda, głód i samobójstwa stanowiły codzienność życia w tym miejscu. Przeciętna racja żywności na dzień wynosiła zaledwie 184 kalorii, co spowodowało, że przeszło 100 tysięcy mieszkańców getta zmarło zanim naziści rozpoczęli ich masową deportację do obozu w Treblince. Od 23 lipca do sierpnia 1942 roku około 254 tysięcy mieszkańców getta zostało wywiezionych do obozu w Treblince, a następnie bestialsko zamordowanych.
Pozostałe
Proszę czekać…
