Filmy upośledzenie

Nagrodzony Złotym Niedźwiedziem na Berlinale "Touch Me Not" nie tylko dotyka tematu ciała, seksualności czy intymności, ale po prostu - dotyka. W jednej ze scen seks-couch uderza pięścią bohaterkę w klatkę piersiową i film Adiny Pintilie jest takim mocnym uderzeniem. Tylko od nas samych, od naszej relacji z własnym ciałem zależy, jak na niego zareagujemy - krzykiem, szlochem, wycofaniem, wstydem. Bohaterami "Touch Me Not" są Laura (Benson, grała m.in. w "Niebezpiecznych związkach"), Tómas (Lemarquis, znany z "Nói Albinói" Dagura Káriego) i Christian (Bayerlein): dojrzała kobieta ukrywająca smutek i gniew w zatrzaśniętej skorupie ciała oraz dwóch młodych mężczyzn. Jeden całkowicie pozbawiony owłosienia, drugi cierpiący na dystrofię mięśniową, poruszający się na wózku.

Reżyserkę zafascynowała prawdziwa historia młodego kowboja z Dakoty Południowej Brady'ego Jandreau, którego świetnie zapowiadającą się karierę przerwał poważny wypadek. W opowieści o nim miesza prawdę z fikcją i z czułością przygląda się ludziom zawieszonym w przeszłości. Także dlatego, że przyszłość nie ma im zbyt wiele do zaoferowania. Pracując z amatorami, zamiast po raz kolejny sięgnąć po klisze wysłużonego gatunku, woli skupić się na bohaterach, którzy ze stoickim spokojem akceptują życiowe rozczarowania.

Opowieść o dwóch przyjaciółkach, które pragną otrząsnąć się z wojennej traumy, toczy się w 1945 roku w Leningradzie, który dochodzi do siebie po latach oblężenia. Bohaterki „Wysokiej dziewczyny”, Masza i Ija, próbują nie tylko zapomnieć o tym, czego doświadczyły, ale także przypomnieć sobie kim były, nim zardzewiały ich plany, emocje i uczucia. Inspiracją dla młodego reżysera był wstrząsający reportaż noblistki Swietłany Aleksijewicz, „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety” i tym, co wspaniały film Bałagowa czyni wyjątkowym, jest właśnie kobieca perspektywa. Reżyser nie skupia się więc na heroicznych wojennych czynach, lecz na nowo definiuje bohaterstwo: jako codzienne drobne zwycięstwa życia nad śmiercią, nadziei nad żałobą, młodości nad dramatycznymi doświadczeniami.

Charlotta - światowej sławy pianistka, która zapomniawszy o rodzinie, w całości poświęciła się sztuce - przeżywa depresję po śmierci swojego przyjaciela, Leonarda. Na zaproszenie córki i jej męża przyjeżdża ze Szwajcarii do małego prowincjonalnego zboru protestanckiego w Szwecji. Matka jest oburzona, że Eva bez jej wiedzy wzięła pod opiekę swoją upośledzoną i oddaną przed laty do przytułku siostrę - Helenę. Będzie to pierwsza, ale nie jedyna rysa w atmosferze pozornej, uprzejmej obojętności między nimi.

Zoe dosłownie urodziła się i wychowała wśród koni. Wraz z rodzicami i bratem prowadzi szczęśliwe życie w stadninie koni wyścigowych. Marzy o tym, by zostać dżokejką, tak jak jej ojciec. Kiedy pewnego dnia rodzi się źrebak Tempest, dziewczynka widzi w nim championa, na którego długo czekali jej rodzice. To ma być zwycięzca, którego sama będzie dosiadać. Tymczasem pewnej burzowej nocy Tempest w panice rani dziewczynkę, przez co ta traci władzę w nogach. Nie mogąc pogodzić się z losem, Zoe pogrąża się w rozpaczy, pociągając za sobą całą rodzinę, a w szczególności ojca, który może stracić wszystko. Czy dzięki wsparciu rodziny oraz pomocy stajennego, który ma dar komunikowania się z końmi, Zoe podejmie próbę dokonania niemożliwego i spełnienia swoich marzeń?

Sony i Duane są najlepszymi przyjaciółmi, i jak to zwykle bywa swój czas spędzają na zabawie, graniu w kosza, podrywaniu dziewczyn i chodzeniu do kina. Na jednym z takich seansów filmowych coś się kończy, dochodzą do wniosku, że w ich życiu kończy się pewien beztroski etap, a zaczyna dorosłe życie...

Film przedstawia historię wędrownej trupy cyrkowców, w której skład wchodzi grupka zdeformowanych fizycznie i opóźnionych umysłowo dziwolągów. Piękna ale podstarzała już akrobatka Kleopatra, rozkochuje w sobie karła Proso. Niestety po jakimś czasie na jaw wychodzi, że tak naprawdę chodzi jej tylko o jego pieniądze. Ale odmieńców nie wybaczają takich zniewag.

Na pierwszy rzut oka wydawać się może, że Wally'ego i Dave'a nic nie łączy. Wally (Richard Pryor) jest bezczelny, wygadany i... niewidomy. Dave (Gene Wilder) jest cichy, spokojny i... głuchy. Już w pojedynkę nieustannie wpadają w tarapaty, ale dopiero razem napytają sobie prawdziwej biedy. Pech bowiem chce, że stają się jedynymi świadkami morderstwa. Problem w tym, że Wally niczego nie widział a Dave niczego nie słyszał. Nikt jednak nie daje im wiary. Ścigani przez policję i sprawców zabójstwa - sprytna Eve (Joan Severance) i jej bezwzględnego wspólnika (Kevin Spacey) - postanawiają sami wymierzyć sprawiedliwość złoczyńcom. Efekty ich działań przechodzą najśmielsze oczekiwania, bo choć Wally i Dave mają swoje słabości, to jednak z pewnością nie są głupi.

Idioci to film o grupie młodych ludzi zafascynowanych idiotyzmem. W obszernym, przeznaczonym na sprzedaż domu, który stanowi ich bazę, spędzają cały swój wolny czas, wspólnie badając ukryte i niedoceniane walory niedorozwoju umysłowego człowieka. W tej dziedzinie dokonują praktycznych eksperymentów i ćwiczeń. Ich projekt jest manifestacją wybuchowej żądzy życia i służy konfrontacji człowieka upośledzonego z normalnym społeczeństwem. Za każdym razem, kiedy Stofferowi i jego dziewięciu przyjaciołom udaje się pokonać swe osobiste ograniczenia i zrealizować kolejny punkt scenariusza publicznych "ekscesów", doznają poczucia wspólnie odniesionego sukcesu, który graniczy wręcz z ekstazą. Podczas pobytu w restauracji samotna Karen poznaje trzech członków tej grupy i nieświadomie zostaje wciągnięta w ich gry. Stopniowo zaczyna rozumieć, na czym polegają i do czego prowadzą ich zabawy. Początkowo manifestuje swe niezadowolenie, ale w końcu sama zaczyna uczestniczyć w realizacji ich programu...

Tim zaciąga się do wojska, gdzie zostaje ranny i traci czucie w nogach. Kiedy wraca w domu, odwiedza go Mary, w której od dawna się kocha.