• 1960-11-05
  • Londyn, Anglia, Wielka Brytania
Brytyjska aktorka filmowa. Urodziła się w Londynie. Zasłynęła rolami w filmach Dereka Jarmana, laureatka Oscara i BAFTA za rolę drugoplanową w filmie Michael Clayton. Wychowywała się w bogatej szkockiej rodzinie szlacheckiej, której drzewo genealogiczne sięga 36 pokoleń wstecz do Alfreda Wielkiego i 886 roku. Dzieciństwo spędziła w zamku w Berwickshire, własności jej rodu od IX wieku. Ojciec Tildy, generał major sir John Swinton jest kawalerem Orderu Imperium Brytyjskiego, komandorem Królewskiego Orderu Wiktorii i byłym dowódcą przybocznej straży królowej brytyjskiej. Matka Judith Balfour Killen pochodziła z Australii. Gdy Tilda skończyła dziesięć lat została wysłana do West Heath, elitarnej szkoły z internatem w Kent (jedną z jej szkolnych koleżanek była Diana Spencer). Kilka lat później na Uniwersytecie w Cambridge rozpoczęła studiowanie na wydziale nauk społecznych i politycznych, a po pewnym czasie również filologię angielską. Dyplom z dwóch fakultetów: socjologii i literatury angielskiej uzyskała w 1983 roku. Według zasad panujących w wysokich sferach, mimo dobrego wykształcenia, nie planowano dla niej innej kariery, niż rola żony u boku arystokraty. Tilda okazała się jednak indywidualistką, która zbuntowała się przeciw własnym korzeniom i zdecydowała się wybrać własną drogę. Już w czasach studenckich występowała na deskach teatrów. Po studiach zaczęła grać w profesjonalnych teatrach: w Traverse Theatre w Edynburgu i w prestiżowym Royal Shakespeare Company. Zagrała m.in. rolę Mozarta w Mozarcie i Salierim według Puszkina. Jej kreację w Matce Courage i jej dzieciach Brechta po 20 latach krytyczka z dziennika "The Guardian" wspomina jako perwersyjną reklamę piękna. Członkostwo w tych renomowanych trupach aktorskich z czasem znudziło Tildę Swinton. Po latach wspominała grę w teatrze w tym czasie jako okres, w którym zrozumiała, czego na pewno nie chce robić. Po rezygnacji z teatru chciała zostać dziennikarką, ale w 1985 roku poznała Dereka Jarmana – artystę, geja i outsidera. Jarman był już znany w środowisku filmowym. Miał na koncie takie filmy jak Sebastian, będący opowieścią o homoerotycznym pożądaniu na religijno-historycznym tle, czy Jubileusz, czy anarchistyczny, naszpikowany scenami orgii obraz. W 1986 roku powstał Caravaggio – opowieści o sztuce, namiętności i moralności, w której Tilda Swinton wcieliła się w rolę Leny, kochanki tytułowego bohatera. Zarówno dla reżysera, jak i dla Tildy Swinton był to debiut na dużym ekranie. W trakcie jego realizacji Jarman usłyszał diagnozę, że jest nosicielem wirusa HIV. Twórczość tego reżysera od tej daty krytycy oceniają najwyżej, a Tilda Swinton po Caravaggiu zagrała w siedmiu następnych filmach Jarmana. Jak sama mówiła, praca z nim była wówczas całym jej życiem. Była przede wszystkim aktorką Jarmana, mimo, że sporadycznie grała u innych reżyserów. W tym czasie ważne okazało się dla niej również spotkanie Saly Potter, u której zagrała w 1992 r. w filmie Orlando. Rolą tytułowego bohatera tego filmu Tilda Swinton weszła do pierwszej ligi współczesnych aktorek. Zagrała u Jarmana kolejno: rolę pielęgniarki w Wojennym requiem, spacerowicza w Ostatni z Anglików i Marii Magdaleny w Ogrodzie, Izabellę w ekranizacji dramatu Marlowe'a Edward II, za którą w 1992 r. dostała nagrodę dla najlepszej aktorki na Festiwalu Filmowym w Wenecji. W Wittgensteinie wcieliła się w rolę protektorki austriackiego filozofa. Do niej też należał jeden z głosów w filmie Blue – gorzkim, przejmująco szczerym filmie umierającego Dereka Jamana. Nie, muza inspiruje, ale sama jest pasywna. Tymczasem praca z Derekiem była niekończącą się rozmową. Z tej wymiany zdań, z tych kłótni rodziły się jego filmy. Dzisiaj nikt tak nie pracuje. Zmienił się sposób finansowania filmów, sektor niezależny niemal zniknął. Po śmierci Dereka poczułam potworną pustkę. W 1994 odszedł mistrz, mentor i przyjaciel Tildy Swinton. Ona sama wycofała się z działalności artystycznej na dwa lata. Po sukcesie Orlanda do jej drzwi pukało wielu reżyserów, jednak nie pozwoliła sobie na proste dyskontowanie tej popularności, a dzięki przemyślanym wyborom ról wpisała się w panteon gwiazd kina niezależnego. Ta rozwaga i powściągliwość w przyniosła jej podziw fanów i admirację zarówno wśród reżyserów, jak i artystów. Pracowała z Susan Streitfeld, Johnem Mayburym, Scottem McGehee, Spike'em Jonze'em, Lynn Hershman, Mikiem Millsem, Timem Rothem. Ceniła sobie atmosferę takiej pracy, artystyczną wolność i poszukiwania prawdziwej sztuki. Jeździła na festiwal Sundance i stała się częścią tego świata filmowego. Derek nauczył mnie, że liczy się nie tylko produkt, ale też proces tworzenia. Od aktorstwa uciekała w inne dziedziny sztuki, wciąż robiąc to, na co ma ochotę. Stała m.in. twarzą duetu Victor i Rolf, holenderskich projektantów mody. Brała również udział w wideoinstalacjach i performance'ach, m.in. u Cornelii Parker, w 1997 r. w The Maybe zrealizowanym w galerii "Serpentine", gdzie przez tydzień, na osiem godzin dawała się zamykać w przezroczystej klatce, zamieniając samą siebie w eksponat[6]. W tym samym roku wzięła także udział w nagraniu wideoklipu grupy Orbital do utworu The Box. W 1998 r. dla telewizji BBC-2 zrealizowała 9-minutowy film pt. Will We Wake. Po dwuletniej przerwie spowodowanej urodzeniem bliźniąt (Jeden z najbardziej osobistych projektów), aktorka powróciła do pracy w 1999 roku w filmie Tima Rotha War Zone. Nie dała się jednak zaszufladkować – z czasem przestała odrzucać propozycje od reżyserów głównego nurtu i zaczęła partnerować znanym hollywoodzkim gwiazdom. Po raz pierwszy stało się to w 2000 r., gdy brytyjski reżyser Danny Boyle namówił ją na udział w filmie amerykańskim, ekranizacji powieści Alexa Garlanda Plaża. Pojawiła się wtedy w Niebiańskiej plaży u boku Leonarda DiCaprio. W Vanilla Sky grała z Kurtem Russellem i Tomem Cruisem, w Adaptacji z Nicolasem Cagem, w Constantine u boku Keanu Reevesa. Dla szerokiej publiczności kinowej jej twarz stała się powszechnie rozpoznawalna po roli białej czarownicy w filmowej baśni Opowieściach z Narnii. W wysokobudżetowych produkcjach ciekawią ją role wybiegające poza sztampę "fabryki snów", i tam, gdzie inni dostrzegają tylko biznes, Tilda Swinton stara się znajdować sztukę. Zachowuje przy tym krytyczny stosunek do Hollywood. W 2008 roku otrzymała Oscara za drugoplanową rolę kobiecą w filmie Michael Clayton Tony'ego Gilroya. Nie zapomniała przy tym o pracy i przyjaźni z Derekiem Jarmanem. W 2004 r. wzięła udział w filmie dokumentalnym Derek Jarman - życie jako sztuka, cztery lata później w filmie Derek. W 2008 r. wraz z Keithem Collinsem, Simonem Fisherem Turnerem, Isaakiem Julienem i Jamesem Mackayem na Berlinale odebrała specjalną nagrodę "Teddy". Fundacja tej nagrody przyznała ją za opiekę nad dorobkiem nieżyjącego od 14 lat reżysera. Tilda Swinton mieszka ze swoim partnerem Johnem Byrne'em (ur. 06.01.1940) w zamku w miejscowości Nairn, z którym ma bliźniaki – Xaviera i Honor. John Byrne jest malarzem i artystą wizualnym. Do roli w Opowieściach z Narnii namawiały ją własne dzieci. Mimo to aktorka odkryła ze zdumieniem, że 7-letnie bliźniaki Honor i Xavier nie zamierzają oglądać filmu, w którym zagrała złą czarownicę.
Filmografia
Aktorzy
Średnia
Twoja ocena
Rok
Zabójca
Ekspertka
6.3 2023/II
Problemista
Elizabeth
- 2023
Asteroid City
Dr Hickenlooper
6.3 2023
Guillermo Del Toro: Pinokio
Wood Sprite (głos)
6.7 2022/II
Odwieczna córka
Julie Hart / Rosalind Hart
2022
Trzy tysiące lat tęsknoty
Alithea Binnie
6.7 2022
Memoria
Jessica Holland
5.9 2021/I
A gdyby...? 6.4 2021
Pamiątka: Część II
Rosalind
2021
Kurier Francuski z Liberty, Kansas Evening Sun
J. K. L. Berensen
6.8 2021
Ludzki głos
Kobieta
2020
Ostatni i pierwsi ludzie
Narrator (głos)
5.9 2020
Co robimy w ukryciu 6.7 2019
Magiczny świat Davida Copperfielda
Betsey Trotwood
5.4 2019
Truposze nie umierają
Zelda Winston
5.4 2019
Pamiątka
Rosalind
5.6 2019
Avengers: Koniec gry
Przedwieczna
7.6 2019
Wyspa psów
Pies wyrocznia (głos)
7.2 2018
Suspiria
Madame Blanc / Dr Josef Klemperer / Helena Markos
5.9 2018
Okja
Lucy Mirando / Nancy Mirando
6.7 2017
Machina wojenna
Niemiecka polityk
5.8 2017
Ave, Cezar!
Thora Thacker / Thessaly Thacker
5.9 2016
Doktor Strange
Przedwieczna
7.0 2016
Nienasyceni
Marianne Lane
5.9 2015
Wykolejona
Dianna
5.1 2015
Grand Budapest Hotel
Madame D.
7.4 2014
Teoria wszystkiego
Dr Shrink-Rom
5.8 2013
Tylko kochankowie przeżyją
Eve
6.5 2013
Snowpiercer: Arka przyszłości
Mason
6.1 2013
Czy mężczyźni to pedofile?
Ona sama (zdjęcia archiwalne)
2012
Kochankowie z Księżyca. Moonrise Kingdom
Kobieta z opieki społecznej
6.9 2012
Musimy porozmawiać o Kevinie
Eva
6.9 2011
Opowieści z Narnii: Podróż Wędrowca do Świtu
Biała czarownica
6.4 2010
Jestem miłością
Emma Recchi
6.6 2009
The Limits of Control
Blondynka
6.0 2009
Derek
Narrator (głos)
2008
Tajne przez poufne
Katie Cox
6.6 2008
Julia
Julia
6.9 2008
Ciekawy przypadek Benjamina Buttona
Elizabeth Abbott
7.6 2008
Opowieści z Narnii: Książę Kaspian
Biała czarownica
7.0 2008
Człowiek z Londynu
Camélia
7.2 2007
Michael Clayton
Karen Hauer
6.7 2007
The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe: Creating Creatures
Ona sama
- 2006
Deep Water
Narratorka (głos)
- 2006
Przypadek Stephanie Daley
Lydie Crane
6.3 2006
The Somme
Narrator
- 2005
Absent Presence
Telefonistka
- 2005
T4 in Narnia
Ona sama
- 2005
Rodzinka
Audrey Cobb
6.5 2005
Opowieści z Narnii: Lew, Czarownica i Stara Szafa
Biała Czarownica
7.2 2005
Constantine
Gabriel
7.3 2005
Broken Flowers
Penny
7.2 2005
Deklaracja
Annemarie Livi
7.1 2003
Młody Adam
Ella Gault
6.6 2003
Teknolust
Rosetta / Ruby / Marinne / Olive
2002
Adaptacja
Valerie
6.5 2002
Na samym dnie
Margaret Hall
6.4 2001
Vanilla Sky
Rebecca Dearborn
7.4 2001
Niebiańska plaża
Sal
7.0 2000/I
Meandry świadomości
Joyce
2000
The Protagonists
Aktorka
- 1999
Strefa wojny
Mama
6.8 1999
Love Is the Devil. Szkic do portretu Francisa Bacona
Muriel Belcher
1998
Kobiece perwersje
Eve Stephens
6.5 1996
Blue
(głos)
1993
Shakespeare: The Animated Tales 1992
Orlando
Orlando
7.2 1992
Edward II
Isabella
1991
Wojenne requiem
Pielęgniarka
- 1989
Ostatni Anglicy
1988
Friendship's Death
Przyjaciółka
1987
Aria
Młoda dziewczyna
- 1987
Zastrozzi: A Romance
Julia
- 1986
Caravaggio
Lena
7.1 1986
Producenci
Średnia
Twoja ocena
Rok
Memoria
producent wykonawczy
5.9 2021/I
Okja
współproducent
6.7 2017
Musimy porozmawiać o Kevinie
producent wykonawczy
6.9 2011
Derek
producent wykonawczy
2008
Przypadek Stephanie Daley
producent wykonawczy
6.3 2006
Reżyseria
Średnia
Twoja ocena
Rok
The Seasons in Quincy: Four Portraits of John Berger
(segment "Harvest")
- 2016
Scenariusz
Średnia
Twoja ocena
Rok
Derek
2008
Więcej informacji

Proszę czekać…